Conclusies van 10 jaar geleden zijn onlangs bevestigd: zorgrobots werken goed om eenzaamheid onder ouderen tegen te gaan. Dat bleek uit onderzoek van Hogeschool Inholland. Maar er zijn nog obstakels te overwinnen…
Eenzaamheid blijft groeien
Dat eenzaamheid onder ouderen een probleem is, weten we inmiddels al heel lang. En dat het probleem groeit, weten we ook. Desondanks schrikken we steeds weer van de cijfers. Zoals het percentage ouderen in Nederland dat zich eenzaam voelt:
- 54% van alle 75-plussers
- 63% van alle 85-plussers
Deze cijfers gaan waarschijnlijk alleen maar groeien, onder invloed van de vergrijzing en de personeelstekorten in de zorg.
Eenzaamheid heeft ernstige gevolgen. Emotioneel (zoals neerslachtigheid en depressie), maar óók lichamelijk (meer risico op ernstige ziektes en zelfs eerder overlijden).
Dus áls zorgrobots hiertegen helpen, zou dat fantastisch nieuws zijn voor deze ouderen.
Voordelen van zorgrobots
In welke opzichten kunnen zorgrobots helpen om eenzaamheid onder ouderen tegen te gaan? Er zijn 3 mogelijke voordelen:
- Effectief tegen eenzaamheid: het onderzoek laat duidelijk zien dat ouderen een band kunnen krijgen met robots. Zelfs 10 jaar geleden, toen de mogelijkheden van deze robots nog heel beperkt waren, was dit al zo. Nu zijn zorgrobots véél slimmer, en kunnen ze veel meer.
- Personeelstekorten oplossen: steeds minder zorgpersoneel moet steeds meer ouderen (vergrijzing) verzorgen. Dit gaat ten koste van de tijd dat ze hen gezelschap kunnen houden. Dus als robots die taak deels over kunnen nemen, is dat een groot voordeel.
- Mantelzorgtekort oplossen: ook mantelzorgers worden schaarser in de nabije toekomst. Ook weer vanwege de vergrijzing: meer ouderen op minder jonge(re) mensen. Ook hun taak kan verlicht worden met de inzet van een zorgrobot.
Dat klinkt dus allemaal positief. Maar voordat het zover is, zijn er duidelijke belemmeringen aan te wijzen, die grootschalige inzet van zorgrobots in de weg kunnen staan.
Belemmeringen bij zorgrobots
Er zijn belemmeringen op 2 gebieden: overtuigingen van mensen en bepaalde regelgeving.
Overtuigingen: bij veel mensen is er nog (grote) weerstand tegen robots. Zowel bij mantelzorgers, zorgpersoneel als ouderen zelf. Want, zo is de angst, robots gaan menselijk contact toch niet vervangen? En wie controleert dat zorgrobots wel goede of de juiste zorg leveren?
Dit zijn natuurlijk begrijpelijke zorgen. Maar ook zorgen die relatief eenvoudig verholpen kunnen worden. Maar een hele maatschappij overtuigen, gaat niet van de ene op de andere dag.
Regelgeving: Goede wetten en regels opstellen is óók niet zomaar voor elkaar. Al is het maar omdat de ontwikkelingen rond robots zo snel gaan. Er is nu natuurlijk ook wet- en regelgeving. Een belangrijk doel daarbij is om zowel de veiligheid als de ethiek rondom robots te waarborgen.
Een nadeel van die regels is echter dat ze innovatie soms in de weg zitten. Vooral niet-academische instellingen mogen vaak weinig qua experimenten en testen.
De toekomst
Zorgrobots hebben de toekomst, óók om eenzaamheid te verminderen. Maar dan moeten er wel goede oplossingen komen, om bovengenoemde belemmeringen te verhelpen.
Maar zelfs mét die belemmeringen worden zorgrobots steeds slimmer, kunnen ze steeds meer, en zijn de ervaringen in de praktijk vaak heel positief. Men werkt zelfs aan robots die emoties kunnen herkennen, en bijvoorbeeld aanvoelen of iemand erg gestresst is.
Dus laten we hopen dat het maatschappelijke beeld van zorgrobots verbetert. En dat de wet- en regelgeving een goede balans vindt tussen ethiek en innovatie. Dan heeft iedereen over niet al te lange tijd heel veel plezier van deze sympathieke mechanische zorgverleners…
Auteur: redactie Zuster Jansen
