Wakker blijven tijdens een hersenoperatie om de ziekte van Parkinson te bestrijden: het zal voor veel patiënten erg spannend zijn en wellicht een reden om de operatie te vermijden. Uit het onderzoek van Saman Vinke, promovendus bij het Radboudumc Nijmegen, blijkt dat hersenoperaties bij patiënten met Parkinson ook uitgevoerd kunnen worden onder narcose. Dit brengt voordelen met zich mee voor zowel de patiënten, als voor de medisch specialisten.

“Ouderwetse” methode

Bij patiënten die lijden aan de ziekte van Parkinson doen zich verschillende symptomen voor, zoals traagheid, stijfheid en trillen. Deze klachten kunnen worden verminderd door “diepe hersensimulatie”. Er worden tijdens deze operatie elektroden geplaatst in een specifiek en diepgelegen deel van de hersenen door middel van gaatjes in de schedel. Er worden jaarlijks zo’n 300 van dit soort operaties uitgevoerd in Nederland.

Plaatsbepaling van de elektrodes

Patiënten moeten wakker blijven tijdens de operatie, omdat er testen en metingen uitgevoerd worden. “De chirurg zoekt met kleine stroompjes de juiste plek voor de elektrodes. Dankzij de wakkere toestand kan de chirurg meteen checken of de symptomen verminderen”, aldus Vinke.

Nadelen bij ouderwetse methode

Aan deze “ouderwetse” methode kleven behoorlijk wat nadelen. Ten eerste duurt de operatie erg lang: bijna een hele werkdag. Hierdoor kunnen er, in vergelijking met de nieuwe methode, veel minder operaties uitgevoerd worden. Daarbij ligt de patiënt een lange tijd, oncomfortabel, met zijn/haar hoofd vast. Bovendien moeten patiënten, voorafgaand aan de operatie, tijdelijk stoppen met hun medicatie. Hierdoor verergeren hun klachten, waardoor ze tijdens de operatie meer last hebben.

Nieuwe methode

Volgens Vinke is dit allemaal niet meer nodig. Met zijn studie onderzocht hij of een MRI-scan net zo goed de juiste plek in de hersenen kan bepalen en dat blijkt het geval. “Wij gebruiken een op maat gemaakte MRI-scan, waarmee we de juiste plek goed op kunnen sporen. Onze studie laat zien dat de metingen en testen niet bijdragen aan het bepalen van de juiste plek bij het plaatsen van de elektroden, wanneer we deze MRI gebruiken.” Hierdoor neemt de operatie veel minder tijd in beslag, kunnen meer patiënten geholpen worden in hetzelfde tijdsbestek én kunnen patiënten hun medicatie gewoon blijven gebruiken.

Het onderzoek

Er werden maar liefst 123 patiënten geopereerd tijdens het onderzoek. Een deel daarvan was wakker tijdens de operatie, terwijl een ander deel onder narcose werd gebracht. Om de resultaten te controleren werd ook de data van zo’n 650 patiënten uit het buitenland geanalyseerd.

Vrouwen

Opmerkelijk is dat veel meer vrouwen voor de operatie kiezen als er een MRI-scan wordt gebruikt en ze onder narcose worden gebracht. “Parkinson komt in 40 procent van de gevallen voor bij vrouwen. Maar in onze studie was slechts 17 procent van de patiënten bij de klassieke operatiemethode vrouw. Sinds we onder narcose zijn gaan opereren, is dat percentage gestegen naar ruim 40 procent, zoals de ziekte ook verdeeld is in de populatie”, aldus Vinke. Er wordt nog onderzocht waarom vrouwen minder vaak kiezen voor een wakkere operatie. In het Radboudumc is dit dan ook verleden tijd: alle diepe-hersenstimulatieoperaties worden alleen nog uitgevoerd met een MRI-scan en onder narcose.

Auteur: redactie Zuster Jansen