In Nederland kijken veel mensen ernaar uit; (vervroegd) met pensioen gaan. In Japan denken ze daar anders over. In de bergen bij prefectuur Nagano bevindt zich een geliefd toevluchtsoord voor lokale Japanse senioren. Het restaurant Ogawa No Sho biedt een werkplaats voor Japanse ouderen die op de loop zijn voor de veroudering.

Welkome aanvulling op het pensioen

 Takashi Onishi, 76 jaar oud, stookt de vlammen op in de traditionele vierkante vuurplaats én bedient de gasten. Het werk is fysiek, de dagen duren lang, maar het is niet te zwaar. Volgens Onishi doen hij en zijn collega’s het niet alleen voor de voldoening; “We willen niet dement worden. En het is een zeer welkome aanvulling op het pensioen.” Ongeveer de helft van de tachtig werknemers van het restaurant is boven de zestig jaar. Ruim 20 procent is zelfs boven de 70. De oudste werknemer, tevens één van de oprichters, is 96 jaar. Hij werkt alleen nog in de weekenden. Terwijl de ouderen het restaurant runnen waar jaarlijks ongeveer 150.000 oyaki’s (lokale pasteitjes van tarwebloem met groentevulling) worden verkocht, doen de jongeren het grote werk in de fabriek. Daar worden ieder jaar maar liefst zes miljoen oyaki’s geproduceerd, die in het hele land worden verkocht.

Gemiddelde levensverwachting

Directeur Koryu Gonda is blij met de ouderen die door willen werken. Hij kan ze, ondanks dat ze minder productief zijn, toch een baan geven; “Oudere mensen ambachtelijk werk zien doen past perfect in het plaatje. De gepensioneerden zien dit werk vooral als een aanvulling die ze bovendien helpt om mentaal fit te blijven.”

De Japanse bevolking is de oudste ter wereld. De gemiddelde levensverwachting lag in 2017 bij mannen op 81 jaar en bij vrouwen op 87 jaar. Hierdoor hebben Japanners overal het algemeen genoeg tijd voor een tweede loopbaan. Statistieken tonen aan dat mannen in Nagano gemiddeld gezond blijven tot hun 81^e en vrouwen tot hun 85^e. Ouderen die deze leeftijden bereiken, zijn soms al meer dan twintig jaar gepensioneerd. In 2019 gingen werkenden gemiddeld op hun 63^e met pensioen.

In Nederland had in 2018 slechts 8 procent van de 65-plussers betaald werk. In Nagano lag dat percentage een stuk hoger. Daar besluit ongeveer 30 procent van de 65-plussers betaald werk te blijven uitvoeren. De overheid van Nagano streeft ernaar om de hoge arbeidsparticipatie nog verder te verhogen. Dit, omdat het geboortecijfer laag is. De Japanse bevolking krimpt al zo’n 10 jaar en dat zorgt voor arbeidstekorten in alle sectoren.

In Japan moet een krimpende groep werkenden de welvaart overeind houden voor een toenemende groep ouderen. Feitelijk gezien betekent dat dat er jaarlijks twee miljoen Japanners 65 jaar worden, terwijl er maar één miljoen Japanners twintig jaar wordt. Japan kampt al jaren met een lage economische groei. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door de demografische ontwikkeling. Vorig jaar nam de regering nog een wetgeving aan die bedrijven stimuleert om werknemers die dat willen tot hun 70^e werk te bieden.

bron NRC