Fraude in de wijkverpleging: het komt (nog steeds) veel te vaak voor. Al sinds 2018 staat deze sector in de zorg ongewild op de eerste plaats. Uit de rapportage van het Informatie Knooppunt Zorgfraude (IKZ) blijkt dat er ook in 2022 het meeste sprake was van fraude in de wijkverpleging, maar in totaal zijn er wel minder fraudesignalen gedeeld dan het jaar ervoor. Is dat toeval of een positieve ontwikkeling?
De Nederlandse Zorgautoriteit, Zorgverzekeraars Nederland en de Belastingdienst zijn drie van de negen partijen die deel uitmaken van het samenwerkingsverband IKZ. Deze samenwerking is in het leven geroepen om signalen van fraude te delen en bespreken. Hierdoor kunnen toezichthouders en opsporingsdiensten effectiever optreden. Het IKZ behandelt individuele zaken, maar signaleert ook trends en ontwikkelingen. Door deze signaleringen zouden IKZ-partners het toezicht beter in moeten kunnen richten.
Daling van fraudesignalen
Er werden in 2022 in totaal 424 signalen samengebracht bij het IKZ. Dat houdt een daling in van 7,2 procent ten opzichte van een jaar eerder. Op de gemeenten na, hebben alle partners minder signalen gedeeld in het Verzamelpunt Zorgfraude dan in 2021. Mogelijk kan de daling verklaard worden, doordat er bij een aantal partners minder signalen zijn gemeld. Bovendien is de criteria met betrekking tot het delen van signaleren aangescherpt. De 424 signalen betreffen 356 zorgaanbieders. De meeste signalen in 2022 gingen over de Zorgverzekeringswet (155), gevolgd door de Wmo (113), met op de derde plaats de Wlz (91).
Waarover wordt gefraudeerd?
Er wordt het meest gefraudeerd bij het declareren van zorg: in veel gevallen wordt er meer gedeclareerd dan er zorg geleverd is, maar er wordt ook meer zorg aangevraagd dan nodig is. Soms wordt er zelfs zorg gedeclareerd, zonder dat er ook maar enige zorg geleverd is.
Maar, de signalen die het IKZ ontvangt over de wijkverpleging lopen uiteen. Zo wordt er regelmatig een hogere indicatie voor zorg opgesteld door wijkverpleegkundigen dan nodig, is de kwaliteit van de zorg onvoldoende, wordt er misbruik gemaakt van andermans AGB-code, worden handtekeningen en diploma’s vervalst, cliënten geïsoleerd, omgekocht, bedreigd en onder dwang gezet en tot slot wordt er misbruik door zorgaanbieders gemeld die zichzelf toegang geven tot de financiële gegevens van cliënten.
Individuele “begeleiding”
Ook komen er heel wat signalen binnen over de individuele begeleiding. Denk bijvoorbeeld aan het omkopen of intimideren van cliënten, het ronselen van cliënten voor witwaspraktijken, het smokkelen van drugs en het misbruik dat wordt gepleegd met de DigiD’s van cliënten. Het is alarmerend dat zorgaanbieders toegang hebben tot persoonlijke en privacygevoelige gegevens van cliënten, zoals bijvoorbeeld hun DigiD, omdat zorgaanbieders deze kunnen gebruiken bij het indienen van vervalste aanvragen van zorg, overeenkomsten, declaraties en machtigingsformulieren.
Opmerkelijke faillissementen
Opmerkelijk is dat zorgaanbieders failliet lijken te gaan wanneer er een onderzoek naar ze wordt gestart en dat eigenaren een doorstart maken met een nieuw zorgbedrijf. Daarnaast vindt het IKZ het opvallend dat er in diverse signalen, complexe organisatiestructuren voorkomen. Eigenaren hebben dan ook ondernemingen in andere sectoren, zoals vastgoed of schoonmaak.
De feiten in dit artikel berusten op de gegevens die de samenwerkingspartners van het IKZ hebben gedeeld en bieden dus geen totaalbeeld van alle signalen van zorgfraude in Nederland.
Auteur: redactie Zuster Jansen
