Er is tot op heden nog geen medicijn gevonden tegen dementie. Toch lijken onderzoekers van de University of California nu een veelbelovende doorbraak te hebben. Het risico op dementie zou flink verlaagd kunnen worden door een bekend diabetesmedicijn.
Veelgebruikt diabetesmedicijn
Pioglitazon, ook wel thiazolidinedion of TZD genoemd, is een veelgebruikt diabetesmedicijn dat de kans op dementie met maar liefst 22 procent kan verlagen. Het middel zou voornamelijk dementie kunnen voorkomen of de klachten flink kunnen verminderen bij mensen met een hoog risico op milde of gematigde diabetes type 2. Aangezien dementie en diabetes type 2 fysiologische symptomen delen, wordt er al langer onderzoek gedaan of de diabetesmedicijnen iets kunnen betekenen voor dementiepatiënten. Tot nog toe waren de resultaten inconsistent.
Toch besloten Amerikaanse onderzoekers om drie middelen tegen diabetes te vergelijken wat betreft het risico op dementie bij oudere mensen met diabetes type 2. Maar liefst 560.000 Amerikaanse 65-plussers werden tussen 2000 en 2019 gevolgd, iedere patiënt gemiddeld acht jaar. Eén groep werd behandeld met gliclazide, één groep met pioglitazon en de laatste groep met metformine.
Hart- en vaatziekten vergroten de kans op Alzheimer
Bij de groep die pioglitazon gebruikte, daalde de kans op dementie (na minstens één jaar) met 22 procent ten opzichte van de groep die enkel metformine gebruikte. Voornamelijk het risico op vasculaire dementie nam af. Dit is een vorm van dementie die wordt veroorzaakt door problemen in de doorbloeding van de hersenen. Hart- en vaatziekten vergroten de kans op Alzheimer, dus de onderzoekers denken dat pioglitazon ook deels een positieve invloed heeft door de voordelen voor het vaatstelsel.
Waar pioglitazon dus een positief effect heeft op dementie, heeft het gebruik van gliclazide alleen dat juist niet. Dit middel vergroot de kans op dementie als het zonder ander medicijn ingenomen wordt. Om die reden adviseren de onderzoekers om dit middel aan te vullen met één van de andere twee medicijnen.
Verder bleek uit het onderzoek dat patiënten die jonger waren dan 75 jaar het meeste baat hadden bij pioglitazon. Ook sloeg het middel beter aan bij mensen met overgewicht of obesitas. “Onze bevindingen bieden artsen meer informatie bij hun selectie van bloedsuikerverlagende medicatie voor patiënten met milde of gematigde diabetes type 2 en een verhoogd risico op dementie”, aldus hoofdonderzoeker Jin Zhou.
Vervolgonderzoek naar diabetesmedicijnen en effect op dementie
Volgens de onderzoekers is er geen causaal verband aangetoond, omdat het een observationeel onderzoek is. Ook bestond de groep deelnemers voornamelijk uit witte mannen en was er geen informatie beschikbaar over genetische factoren of bijvoorbeeld de nierfunctie. Toch zijn hun resultaten veelbelovend en een goede reden voor vervolgonderzoek naar diabetesmedicijnen en hun effect op dementie.
Ook geven de onderzoekers aan dat het goed is om patiënten op de hoogte te brengen van de mogelijk verlaagde kans op dementie door gebruik van het middel pioglitazon. Het biedt patiënten de mogelijkheid om dit medicijn te verkiezen boven andere medicijnen: “Een nieuw doel geven aan een bestaand middel voor een andere aandoening zou een goedkopere en snellere manier zijn om een nieuwe dementiebehandeling te ontwikkelen”, aldus James Connell van het Britse Alzheimer’s Research UK.
Auteur: redactie Zuster Jansen
