Er is een toenemende vraag naar (thuis)zorg, terwijl er steeds meer vacatures open blijven staan. Nu blijkt ook nog eens dat ruim de helft van de Nederlandse gemeenten een te laag tarief betaald voor huishoudelijke hulp. Brancheorganisatie BTN deed er onderzoek naar.

Rekentool

Zorgaanbieders uit vrijwel alle Nederlandse gemeenten zijn benaderd door brancheorganisatie BTN. Er werd gevraagd of de zorgaanbieders uit konden komen met de tarieven voor huishoudelijke hulp. Dat kunnen zij zelf berekenen met behulp van de rekentool die onderdeel uitmaakt van de “Algemene Maatregel van Bestuur”. Deze AMvB is ingevoerd met als doel om reële tarieven te krijgen voor huishoudelijke hulp. Die rekentool houdt bij het berekenen van deze tarieven rekening met werkgeverslasten, het cao-loon van de huishoudelijke hulp, sociale premies, een vergoeding voor de noodzakelijke overhead en een winstmarge.

Tarieven niet of nauwelijks kostendekkend>

Uit het onderzoek, geleid door BTN, blijkt dat 178 gemeenten tarieven hanteren die niet kostendekkend zijn voor de zorgaanbieders. In slechts 56 gemeenten kunnen de zorgaanbieders goed rondkomen met het tarief dat zij vanuit de gemeente krijgen.

De directeur van BTN, Hans Buijing, noemt deze constatering verontrustend;

“Verian is vorige week failliet gegaan, Zuidzorg stopt met huishoudelijke hulp vanwege de lage tarieven. Het zal nog erger worden door de loonsverhoging in de nieuwe cao, tenzij gemeenten gaan bewegen. Gezien de krappe arbeidsmarkt in de zorg en de stijgende zorgvraag is het cruciaal dat gemeenten tarieven gaan hanteren waarmee werkgevers personeel kunnen binden en aantrekken.”

thuiszorg

Regiegroepen

Zorgaanbieders kampen al jaren met de lage tarieven in de huishoudelijke hulp. Martin van Rijn, oud-staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport wilde eind 2015 al een einde maken aan de race-to-the-bottom in de huishoudelijke hulp.

Hij sloot een akkoord met werkgevers en vakbonden en dat heeft geresulteerd in de “AMvB reële prijs”, die in is gegaan op 1 juni 2017. Zogenaamde regiegroepen houden in de gaten of gemeenten zich aan de AMvB houden. Deze regiegroepen bestaan uit vertegenwoordigers van gemeenten, werkgevers en vakbonden. Vakbonden en werkgevers zijn in staat om een onafhankelijke deskundige te vragen om een oordeel te geven over de tarieven in gemeenten.

Hogere loonschaal

Het is vakbonden en werkgevers al wel gelukt om overeen te komen over een hogere loonschaal voor huishoudelijke hulp. Vanaf 1 januari 2019 zijn werknemers verplicht om deze loonschaal te hanteren, maar deze mogen ze nu ook al inzetten. Buijing, directeur van de BTN, ziet graag dat gemeenten de bestaande contracten openbreken, zodat de loonsverhogingen in de nieuwe cao al mogelijk gemaakt kunnen worden. De Vereniging Nederlandse Gemeenten, ook wel VNG genoemd, vermoed dat er extra geld beschikbaar wordt gesteld voor de loonsverhogingen in de cao door de rijksoverheid.

Gemeenten ongelukkig met AMvB

Over het algemeen zijn gemeenten niet blij met de AMvB. Het wordt gezien als een inbreuk op de vrijheid om zelf tarieven te bepalen. Hugo de Jonge, de huidige minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, heeft tijdens zijn vorige baan als WMO-wethouder van Rotterdam deze boodschap namens de VNG overgebracht bij het VWS. Buijing vermoed dat minister de Jonge gemeenten zal aanspreken wanneer zij zich niet houden aan de AMvB; “In de escalatieladder van de AMvB hebben we afgesproken dat de minister van VWS gemeenten een aanwijzing kan geven. Die verplicht hen om het tarief te herzien”.

Wat is dan een reëel tarief?
De brancheorganisatie zwijgt over de bedragen voor een reëel tarief. “‘Dat mogen we niet van de ACM, want dan verstoren we de markt. Maar met de rekentool kan iedereen uitrekenen dat de 20 euro die Eindhoven aan Zuidzorg biedt, echt veel te weinig is. De Nederlandse Zorgautoriteit had in de AWBZ het tarief een paar jaar geleden op 27,50 euro vastgesteld.” aldus Buijing.

Kort geleden heeft NRC een onderzoek gedaan naar het gemiddelde tarief. Uit dat onderzoek blijkt dat de meeste gemeenten een bedrag van tussen de 23 en 24 euro betalen. Om te voldoen aan de AMvB, hanteren veel gemeenten een bruto-uurtarief van 25 euro als basistarief. Werkgevers en vakbonden in de thuiszorg spraken kortgeleden af om reële tarieven te eisen bij de financiers.

Auteur: Karel de Vries, redactie Zuster Jansen