Welke standpunten hebben politieke partijen over de (ouderen)zorg in 2021?

De Tweede Kamerverkiezingen van 2021 staan voor de deur. Gezien de coronacrisis zijn de standpunten rond de zorg belangrijker dan ooit – voor de politieke partijen én de kiezer.

En de kiezer, dat bent u. Het is alleen lastig om een goed overzicht te krijgen. De verkiezingsprogramma’s zijn namelijk lang, en ze lezen niet bepaald als een spannend boek.

Daarom helpen we u: door de standpunten van de belangrijkste partijen hieronder weer te geven. Ook daarin hebben we wel een selectie gemaakt: we focussen ons met name op de standpunten die relevant zijn voor ouderenzorg, mantelzorg en thuiszorg.

Lees ook ons artikel over de politieke standpunten over het pgb.

Inhoud (op volgorde van de huidige zetelverdeling):

We sluiten dit artikel af met onze eigen conclusies over alle standpunten. Wat zijn de overeenkomsten en verschillen?

De standpunten van de VVD over de zorg

Het zal u niet verbazen dat corona een prominente plek inneemt in het verkiezingsprogramma. Door de ervaringen van de pandemie, hamert de VVD erop dat de gezondheidszorg ‘schokbestendiger’ moet worden. Bijvoorbeeld door flexibele capaciteit op de IC.

De VVD focust zich dus deels op de korte termijn: hoe kunnen we ‘de beste zorg tegen de laagste prijs’ mogelijk maken voor iedereen? Oók tijdens crisissituaties? Het zal niet verbazen dat de VVD naar de marktwerking wijst: die moet daarvoor zorgen. Toch erkennen ze dat die niet door moet schieten, zoals de afgelopen 15 jaar vaak genoeg gebeurd is.

Tegelijkertijd kijkt de VVD naar de langere termijn: onder andere de vergrijzing zal de druk op de zorg en welzijn vergroten. Ook dan moet de best mogelijke zorg gegarandeerd blijven, aldus de VVD.

Wat betreft de zorgverzekeringen wil de VVD ervoor zorgen verzekeraars geen ‘nepkortingen’ beloven. En ze willen van collectiviteitskortingen af. Oftewel: zorgen dat groepen mensen geen gezamenlijke voordelen meer hebben. Want, zo zegt de VVD, daar betalen uiteindelijk andere verzekerden voor.

Ouderenzorg

Specifiek over de ouderenzorg zegt de VVD de kwaliteit van verpleeghuiszorg verder te willen verbeteren. Hiervoor is al 2 miljard vrijgespeeld. Daarmee willen ze iets doen aan het personeelstekort en het verminderen van de regeldruk.

Voor u zijn de volgende speerpunten rond de ouderenzorg belangrijk:

De VVD wil voor iedere cliënt in de langdurige zorg een eigen zorgbudget. Zodat zij zelf kunnen kiezen van wie ze zorg krijgen, wanneer ze die zorg krijgen én of dat thuis of in het verpleeghuis is. Daarnaast willen ze ook het pgb (persoonsgebonden budget) zoals we dat nu kennen, beschermen en behouden.

Lees verder over wat de politieke partijen met het pgb willen >

Ook op andere manieren willen ze de keuzevrijheid van cliënten vergroten. Bijvoorbeeld: u heeft goed gespaard. Dan zou u een grotere kamer in het verpleeghuis kunnen kiezen. De VVD hoopt dat er zo ‘verschillende woon(zorg)vormen ontstaan, zodat ouderen langer in hun ‘eigen vertrouwde omgeving’ kunnen blijven wonen.

Tot slot wil de VVD 1 aanspreekpunt bij gemeente en zorgkantoor samen. Zodat u beter geholpen wordt om de juiste zorgorganisatie te vinden.

Thuiszorg

De thuiszorg krijgt op zichzelf geen uitgebreide aandacht in het programma van de VVD. Wel benoemt de partij expliciet dat ze willen investeren in ‘meer toekomstbestendige woningen en kleinschalige woonvormen voor ouderen’. In die woningen moet zorg het mogelijk maken om daar langer te wonen als oudere.

Deze plannen worden verder weinig concreet uitgewerkt. Want wat bedoelt de VVD hier precies? Willen ze het huis waar u nu woont aanpassen, of hier zorg beschikbaarder maken? Of hebben ze het over de bouw van nieuwe woningen en woonvormen, waar op de 1 of andere manier meer zorg beschikbaar is?

Mantelzorg

Mantelzorgers krijgen niet heel veel aandacht bij de VVD. Eigenlijk staat in slecht 1 regel beschreven wat de VVD van plan is: overbelasting mij mantelzorgers aanpakken. Hoe? Door zorgverleners erop te laten letten. En gemeenten en zorgkantoren ‘actiever’ vervangende zorg (respijtzorg) aan te laten bieden.

De vraag is natuurlijk hoe zij zorgverleners ertoe gaan bewegen om meer op mantelzorgers te letten. Want zorgverleners zelf hebben het ook al enorm druk. En hoe gaan gemeenten en zorgkantoren precies die respijtzorg ‘actiever’ aanbieden? Dat zal moeten blijken.

Lees het volledige verkiezingsprogramma van de VVD >

De standpunten van de PVV over de zorg

De standpunten van de PVV over de gezondheidszorg zijn als volgt samen te vatten: veel minder regel- en administratiedruk, en ervoor zorgen dat zorgmedewerkers weer veel meer tijd voor cliënten hebben.

Daarnaast wil de PVV de werkdruk in de zorg en welzijn verlagen, en de beloningen voor medewerkers verhogen. Zij spreken onder andere van een ‘forse, structurele loonsverhoging’.

Ook corona krijgt aandacht: de PVV wil ervoor zorgen dat de reserves in de zorg groter worden. Zodat bij ingrijpende gebeurtenissen zoals een pandemie de reguliere zorg niet onder druk komt te staan.

Ouderenzorg

De PVV gaat ook in op de vergrijzing: daardoor zijn straks veel extra medewerkers nodig. Dus moet het aantrekkelijker worden om in de zorg te gaan werken. Onder andere door betere beloningen. En doordat ‘mensen in de zorg meer tijd krijgen om hun werk te doen’.

Om het verdubbelde aantal 75-plussers in de komende 20 jaar aan te kunnen, moet er geïnvesteerd worden volgens de PVV: in ziekenhuizen, IC’s en spoedeisendehulpposten. Daarnaast moet er heel veel gebouwd worden: 10-duizenden nieuwe verpleeghuisplekken én aangepaste woningen.

De ouderenzorg moet volgens de PVV ook weer onder één wet geregeld worden. Zodat mensen niet meer tegen ‘een muur van regels’ oplopen, waarbij ze ‘voortdurend te maken krijgen met herbeoordelingen en doorgeschoten verantwoording’.

Thuiszorg

De PVV gaat niet diep in op hoe de thuiszorg beter moet. Hoewel maatregelen zoals minder administratie en meer personeel dankzij aantrekkelijkere voorwaarden ook hier positieve invloed zouden hebben, natuurlijk.

Ook de 10-duizenden aangepaste woningen waarover de PVV het heeft, zijn hard nodig voor ‘al die ouderen die thuis blijven wonen’. Daarvoor is dan wel een minister voor ouderenhuisvesting nodig, die deze plannen gaat uitvoeren.

Mantelzorg

Op mantelzorgers gaat de PVV niet in. Het is dus niet duidelijk wat zij voor deze groep willen regelen.

Lees het volledige verkiezingsprogramma van de PVV >

De standpunten van de CDA over de zorg

Het CDA vindt dat zorg voor iedereen ‘beschikbaar, betaalbaar én bereikbaar’ moet zijn. Ze erkennen dat dat een uitdaging is. Met name in de regio. Dus, zo zegt het CDA: daarin moet de regie gepakt worden.

Ook corona zorgt ervoor dat zorg onder druk staat. De crisis heeft volgens het CDA laten zien hoe ‘kwetsbaar’ de zorg is.

Net als de PVV wijst het CDA erop dat zorg ‘mensenwerk’ is, en geen ‘markt’. Ze willen de marktwerking in de gezondheidszorg dan ook terugdringen: geen ingewikkelde aanbestedingen meer. Geen ‘verkeerde financiële prikkels en productietargets’.

Ouderenzorg

Voor het CDA is goede ouderenzorg ‘een kwestie van beschaving’. Iedere oudere heeft recht op ‘liefdevolle en waardevolle zorg’.

Ze wijzen op voldoende aandacht voor ouderen, om eenzaamheid tegen te gaan. En dat er voldoende oog moet zijn voor ‘gesprekken rond levensvragen en zingeving in de laatste fase van het leven’.

Of een oudere nu thuis woont of dat niet meer kan: iedereen moet kunnen blijven rekenen op goede zorg. En daarvoor moet de kwaliteit omhoog, door anders te werken: kleinschaliger, vraaggerichter, innovatiever én met minder regels en administratie. Het vertrouwen in de zorgmedewerker moet weer de boventoon voeren.

Het CDA zegt ook iets over het spaargeld dat veel ouderen hebben: ze willen de vermogensinkomensbijtelling verlagen van 8% naar 4%. Zo hopen ze dat ouderen langer van hun spaargeld gebruik kunnen maken. Bijvoorbeeld als ze naar een verpleeghuis gaan.

Thuiszorg

Specifiek over de thuiszorg zegt het CDA opvallend weinig. Wel noemen ze ‘de wildgroei aan thuiszorgorganisaties’. Die willen ze beperken door ‘hogere eisen te stellen aan nieuwe aanbieders’. Daarnaast hebben ze het over ‘andere financieringsprikkels’ en ‘wijkgerichte samenwerking’.

Maar echt concrete maatregelen worden hier niet genoemd.

Mantelzorg

Het CDA vindt dat mantelzorgers ‘goede ondersteuning’ verdienen. Want de zorg die zij geven, is ‘van onschatbare waarde’. Die ondersteuning wil het CDA ze geven via ‘cao’s, meer en eenvoudiger aanbod van respijtzorg en meer aandacht voor scholieren en studenten die mantelzorg bieden’.

Ook hier gaat het CDA niet in op concrete maatregelen.

Lees het volledige verkiezingsprogramma van het CDA >

De standpunten van de D66 over de zorg

D66 heeft een heel eigen insteek als het gaat om de gezondheidszorg: zij spreken over ‘gezondheidsongelijkheid’. Concreet: als je een hogeronderwijsdiploma hebt, leef je gemiddeld 15 jaar langer dan iemand met maximaal een mbo-1-diploma. Aan die ongelijkheid wil D66 iets doen.

Ze willen zich ook minder op ‘symptoombestrijding’ richten, maar meer op preventie van ‘chronische ziekten, depressies en overgewicht’. Daarvoor moet je niet alleen kijken naar gezondheidszorg, zo betoogt D66, maar óók naar ‘goed onderwijs, een goed inkomen, voldoende werk, goede arbeidsomstandigheden, een gezonde leefomgeving en gezond gedrag’.

En mocht je toch ziek worden? Dan heb je natuurlijk recht op ‘goede hulp en zorg’. De basis daarvoor is goed in Nederland, maar corona heeft ook de kwetsbaarheden blootgelegd. D66 wil de lessen daarvan gebruiken om de zorg vorm te geven de komende jaren:

Meer samenwerking, meer vertrouwen voor zorgprofessionals, de patiënt meer centraal, minder nadruk op productie, minder onnodige regels of protocollen.

Ouderenzorg

Uw leven kunnen leven zoals ú dat wilt. Als oudere heeft u – volgens D66 – daar een aantal voorwaarden voor nodig. Namelijk: zekerheid over betaalbare zorg van goede kwaliteit. In een veilige omgeving, zo dicht mogelijk bij familie en vrienden. Terwijl u zo veel mogelijk middenin de samenleving staat.

Natuurlijk noemen ook zij de vergrijzing en het oplopende personeelstekort. Daar wil D66 zo veel mogelijk aan doen: meer technologie en innovatie, beloningen voor gemeenten met goede preventieve ouderenzorg en acuut beschikbare thuiszorg.

Thuiszorg

D66 benoemt dat de meeste ouderen zo lang mogelijk thuis willen blijven wonen. Hoe is dat mogelijk? Volgens D66 ‘een goede woning op de goede plek’. Daarom willen ze meer seniorenwoningen. En de mogelijkheid om bestaande woningen aan te passen.

Daarnaast zien ze in de juiste combinatie van thuiszorg en mantelzorg dé oplossing om te voorkomen dat mensen moeten verhuizen naar een verpleeghuis. En om ervoor te zorgen dat mensen regie houden op hun eigen leven.

D66 beschouwt de thuiszorg dan ook als onmisbaar in iedere buurt. Net als de huisarts en basisschool.

Mantelzorg

D66 erkent dus – zoals veel partijen – het belang van mantelzorgers. Én zij zien ook dat mantelzorg voor veel mensen te zwaar is. Daarom pleiten ze voor meer ondersteuning. Hoe, daar gaat D66 behoorlijk diep op in:

Om overbelasting te signaleren en voorkomen, moet er een ‘mantelzorgakkoord’ komen tussen mantelzorgorganisaties, gemeenten, Rijk, zorgverzekeraars en werkgevers.

Daarnaast moesten gemeenten makkelijker vergunningen geven voor mantelzorgwoningen.

Om mantelzorgers tijdelijk te ontlasten, ziet D66 ‘logeerzorg’ voor zich: een voorziening tussen thuis en het verpleeghuis. Daar kunnen ouderen tijdelijk verblijven zodat mantelzorgers even de handen vrij hebben.

Bij langdurige, intensieve mantelzorg wil D66 automatische inkomenssteun, zónder verantwoording.

Lees het volledige verkiezingsprogramma van D66 >

De standpunten van GroenLinks over de zorg

GroenLinks benadrukt dat de coronacrisis heeft laten zien wat er allemaal dus wél kan: ingrijpende veranderingen zijn mogelijk, wanneer dat in het belang van iedereen is. En zo moet de zorg weer gezien worden volgens de partij:

De zorg is van ons allemaal. En daarom moet solidariteit weer hét woord worden om de zorg op in te richten. Het ‘hoeft niet te gaan over marktwerking, productiecijfers, eindeloze registraties, kiezende consumenten en miljardenwinsten voor farmaceuten’.

Als het aan GroenLinks ligt, moet en kan de zorg gaan over ‘samenwerking tussen organisaties, solidariteit tussen mensen die ziek en gezond zijn en waardering voor professionals’. Het is de overheid die deze zorg garandeert.

Ouderenzorg

Specifiek over de ouderenzorg zegt GroenLinks dat daarin geïnvesteerd moet worden. Daarmee bedoelen ze: meer verpleeghuisplekken, passende seniorenwoningen en meer voorzieningen voor ouderen die tijdelijk niet thuis kunnen wonen.

Verder zeggen ze er niet veel over. Behalve nog dat er ‘meer aandacht moet komen voor persoonlijke ouderenzorg en goede zorg voor ouderen met een ongeneeslijke ziekte’.

Thuiszorg

Ook over thuiszorg is GroenLinks niet heel uitgebreid. Het enige wat ze er specifiek over zeggen, is dat thuiszorgmedewerkers ‘meer ruimte voor samenwerking met de huisarts, het ziekenhuis en sociale hulpverleners krijgen’.

Mantelzorg

Ook GroenLinks is van mening dat mantelzorgers meer ondersteuning verdienen. Met name dankzij een stimuleringsfonds voor vrijwilligersorganisaties. Ook willen ze de onbelaste vrijwilligersvergoeding verhogen.

Lees het volledige verkiezingsprogramma van GroenLinks >

De standpunten van de SP over de zorg

Het verkiezingsprogramma van de SP is – zeker in vergelijking met de meeste andere partijen – kort en bondig.

Zoals u van de SP zou verwachten, leggen zij de nadruk op het ‘eerlijk delen van de rekening voor de zorg’. Dat betekent: geen marktwerking meer en geen eigen risico. En een ziektekostenpremie die afhangt van uw inkomen.

Ook wil de SP één ‘Nationaal ZorgFonds’. Daarmee willen ze een eind maken aan ‘commerciële zorgverzekeraars’. Want die maken de zorg onnodig bureaucratisch en duur, vindt de partij. En als het dan zover is, kunnen ook de tandarts, ggz en fysiotherapie weer vergoed worden.

De SP noemt natuurlijk ook de coronacrisis. Net als sommige andere partijen wijzen ze op onze afhankelijkheid van ‘farmaceutische multinationals’. Nederland moet zo veel mogelijk zélf medicijnen maken, vinden zij. Die blijven vervolgens betaalbaar doordat ze in publieke handen komen.

Ouderenzorg

Natuurlijk worden ouderen ook genoemd in het verkiezingsprogramma van de SP. Hoewel de partij daarover niet heel uitgebreid is.

De SP stelt dat ouderen een ‘waardige oude dag’ verdienen. Ze willen daarom absoluut geen wachtlijsten voor verpleeghuiszorg. En dat ouderen kunnen kiezen tussen ‘goede zorg thuis’, óf een ‘fijne plek in een kleinschalig Zorgbuurthuis’. Ook ouderen die nog niet veel zorg nodig hebben, moeten ondersteuning kunnen krijgen van dit buurthuis.

Thuiszorg

Behalve wat hierboven staat, zegt de SP weinig over de thuiszorg. Natuurlijk hebben al hun ideeën ook invloed op deze tak van zorg.

In ieder geval moet iedere gemeente dezelfde hoge kwaliteit zorg bieden, of dat nu thuis is of elders. Daarvoor wil de SP een ‘gemeentelijk basispakket’ invoeren. Dat moet ervoor zorgen dat iedere gemeente dezelfde hulp biedt in de vorm van huishoudelijke hulp, begeleiding en dagbesteding.

Mantelzorg

Het gemeentelijk basispakket bevat – als het aan de SP ligt – óók ondersteuning voor mantelzorg, in de vorm van respijtzorg. Oftewel: meer mogelijkheden voor mantelzorgers om de zorg tijdelijk over te dragen aan iemand anders.

Lees het volledige verkiezingsprogramma van de SP >

De standpunten van de PvdA over de zorg

Ook de PvdA noemt, net als D66, de ongelijkheid in de zorg: als je rijk bent, leef je langer dan wanneer je een laag inkomen hebt. Ook is het is de PvdA een doorn in het oog dat veel bedrijven (uit de fastfood-, tabaks- en farmaceutische industrie) winst maken over de rug van ‘gewone mensen’.

Daarnaast is het marktdenken in de zorg doorgeschoten, vind de arbeiderspartij. Die moet dus teruggedrongen worden. Tijd om de solidariteit terug te brengen in de zorg, ‘tussen rijk en arm, ziek en gezond’. Zodat zorg betaal- en beschikbaar wordt voor iedereen.

De PvdA heeft de coronacrisis geanalyseerd, en trekt daar lering uit. Met name de basis moet op orde zijn, betogen zij: voldoende IC-bedden en beschermingsmiddelen, en de testinfrastructuur moet goed werken. Specifiek noemen ze ook ouderen in deze context: die zijn door de crisis eenzamer geworden door de contactbeperkingen.

Ouderenzorg

Wat zegt de PvdA over ouderen? Ze schrijven vooral veel over hoe zij langer thuis kunnen blijven wonen (zie hieronder onder ‘Thuiszorg’). En als het écht niet anders kan, dan moet er altijd plek zijn in het verpleeghuis. Daar moet de zorg én de omstandigheden beter, vindt de partij.

Daarnaast worden ouderen vooral zijdelings genoemd. Zoals dat zorgmedewerkers meer betaald moeten krijgen en minder werkdruk moeten hebben. En: meer collega’s. Dit komt natuurlijk de hele zorg ten goede, niet alleen de ouderenzorg.

Allemaal met maar één doel: betere ouderenzorg, met vooral meer aandacht voor de cliënt. Het ‘welzijn’ moet terug in de ouderenzorg.

Thuiszorg

Om ouderen langer zelfstandig thuis te laten wonen, wil de PvdA investeren in meer wijkverpleegkundigen. Tegelijkertijd willen ze daar de regeldruk verlagen. Zodat deze verpleegkundigen meer ruimte én het vertrouwen krijgen om thuis goede zorg te verlenen.

Daarnaast wil de PvdA meer ‘levensbestendige woningen’, waarin ‘wonen en zorg beter te combineren’ zijn. Allemaal zodat ouderen ‘met een gerust gevoel ouder’ kunnen worden.

De PvdA lijkt vol in te zetten op langer thuis wonen; zo willen ze er ook voor zorgen dat verpleeghuiszorg aan huis geleverd wordt. En dat er betere technologische hulpmiddelen komen voor thuis.

Mantelzorg

Volgens de PvdA zijn mantelzorgers ‘van onschatbare waarde’. Terwijl er een te groot beroep op hen gedaan wordt. Júist in de tijden dat het emotioneel al zwaarder ís.

Daarom wil de partij de verbinding tussen professionele en informele zorg versterken, het mantelzorgverlof uitbreiden en ‘onnodige bijstandsverplichtingen’ schrappen voor mantelzorgers die niet kunnen werken door die zorg. Het betaald zorgverlof willen ze ook uitbreiden.

De PvdA wil ook dat er meer (pre-)mantelzorgwoningen komen. Het moet eenvoudiger zijn om deze (samen) te kopen.

Lees het volledige verkiezingsprogramma van de PvdA >

De standpunten van de PvdD over de zorg

De PvdD zou natuurlijk de PvdD niet zijn als ze in hun verkiezingsprogramma ook ruim aandacht hebben voor de zorg aan dieren. Maar ook over het welzijn van mensen hebben ze duidelijke standpunten.

Steeds als de PvdD het over de zorg heeft, noemen ze de doorgeschoten marktwerking. Ze hekelen de winstmaximalisaties, de privatisering, de schaalvergroting en bezuinigingen. De PvdD wil weer kleinschalige zorg, dicht bij de mensen thuis.

Ouderenzorg

Ouderenzorg moet (weer) kleinschalig en regionaal zijn, vindt de PvdD. Minder marktwerking, minder privatisering, minder winst. Want zo raakt de menselijke maat zoek, en staat de solidariteit onder druk.

Ook zien ze dat er meer bureaucratie is gekomen: er is nu veel te veel controle, verantwoording en toezicht. Zo blijkt dat de overheid veel beter in staat is om de zorg efficiënt te regelen, en niet de markt.

De PvdD besteed ook veel aandacht aan euthanasie. Zo willen ze het maatschappelijke debat over hulp bij zelfdoding bij voltooid leven voortzetten. Zij zijn voor zelfbeschikking, en de wens om te sterven hoort daarbij.

Maar: ze erkennen ook dat die discussie nog lang niet voldoende gevoerd is. Ze vinden dan ook dat hier niet lichtzinnig mee omgegaan moet worden. Zo moeten ouderen niet het gevoel krijgen dat ze de samenleving alleen maar tot last zijn. Ouderdom is aan een ‘herwaardering’ toe, aldus de PvdD. Ze erkennen ook de rol die eenzaamheid in dit debat speelt.

Thuiszorg

De PvdD heeft het over ‘de uitverkoop’ van de thuiszorg. Wat ze daarmee precies bedoelen, is niet geheel duidelijk. Waarschijnlijk hebben ze het over de ‘winstmaximalisatie’, die zich slecht zou verhouden met ‘het streven naar de beste zorg voor de beste prijs’.

De marktwerking is hier verantwoordelijk voor, aldus de PvdD. Daar moeten we vanaf; (thuis)zorg moet weer een kerntaak zijn van de overheid. Zodat thuiszorginstellingen het belang van de cliënt weer centraal stelt.

De voorzieningen in de thuiszorg moeten ervoor zorgen dat ouderen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. ‘Oók als zij niet kunnen terugvallen op mantelzorg’, aldus de PvdD.

Mantelzorg

Wat de mantelzorg betreft: de PvdD wijst op de bezuinigingen die daarop zijn doorgevoerd. Waardoor de solidariteit onder druk is komen te staan.

Ook hier noemen zij weer de marktwerking, winstmaximalisatie en privatisering als boosdoeners. Zaken die ten koste zijn gegaan van de cliënt.

En juist mantelzorgers, die zonder betaling anderen helpen, moeten daarbij alle ondersteuning krijgen. Ondersteuning in de vorm van geld en vergoedingen, en meer mogelijkheden om mantelzorg met werk te combineren.

Ook moeten mantelzorgers meer professionele ondersteuning (kunnen) krijgen. Gemeenten moeten hiervoor zorgen, door ze kennis en expertise op individueel niveau aan te bieden.

Tot slot wil de PvdD de mantelzorgboete schrappen (de regel die ouderen korten op hun AOW wanneer zij met een van hun kinderen samenwonen). Nu is er op dit moment eigenlijk geen mantelboete. Wel zou die regel zomaar (weer) ingevoerd kunnen worden. Waarschijnlijk bedoelt de PvdD dus dat ze dit helemaal van tafel willen hebben.

Lees het volledige verkiezingsprogramma van de PvdD >

De standpunten van de ChristenUnie over de zorg

De ChristenUnie zegt dat we dankbaar mogen zijn voor de zorg in Nederland: die is namelijk van hoog niveau en is toegankelijk voor iedereen. Maar ze maken zich ook zorgen: kan dit in de toekomst zo blijven? De kosten lopen op, de werkdruk is hoog en er zijn steeds meer zorgvragers.

Daarom zijn er andere keuzes nodig: minder marktwerking, méér ‘samenleving’, zoals de partij het noemt. Het valt ook op dat Nederland de ‘duurste langdurige zorgsector ter wereld’ heeft.

Kortom, de CU vraagt zich af: hoe maken we de zorg toekomstbestendig? Dat wil zeggen: toegankelijk, betaalbaar en van hoge kwaliteit. Met solidariteit hoog in het vaandel.

Ouderenzorg

De vergrijzing is natuurlijk 1 van de redenen waarom steeds meer mensen zorg nodig hebben. Maar de ChristenUnie ziet ook de positieve kant daarvan: het betekent dat Nederlanders steeds ouder worden. Én dat ze lang vitaal blijven. Dat blijkt ook uit de cijfers:

92% van de 75-plussers woont zelfstandig. Waarbij velen zich ook als mantelzorger inzetten. Dat is op zich goed nieuws.

Maar de partij maakt zich ook zorgen: meer zorgvragers, minder zorgmedewerkers. En ouders van de toekomst zijn vaker kinderloos. Hoe krijgen zij toch de warme zorg en aandacht die ze verdienen? Onder andere door:

Voor een waardige plek voor ouderen te zorgen. Met voldoende woningen (waartoe gemeenten verplicht moeten worden, en met en investering van 1 miljard) en meer mogelijkheden voor zelfstandig wonende ouderen. En er moet speciaal oog zijn voor dementerende ouderen.

De ChristenUnie wil ook inzetten op preventie zorg: bijvoorbeeld valpreventie en ‘een lokaal aanbod aan activiteiten gericht op zingeving, sociale betrokkenheid en vitaliteit’. Hier moeten gemeenten, zorgverzekeraars en zorgkantoren gezamenlijk voor betalen.

Thuiszorg

Uit bovenstaande blijkt dat ook de CU inzet op thuiswonende ouderen. Dus moet er ook goed geregelde thuiszorg beschikbaar zijn.

Daarvoor moet er allereerst in iedere wijk één plan voor de lokale ouderenzorg komen. Met een zichtbaar en toegankelijk wijkverpleegkundig team.

Daarnaast wil de CU alle thuiszorg anders bekostigen. Op termijn het liefst vanuit één wet, zodat het overzichtelijker wordt. Ook wil de partij gemeenten belonen die voorkomen dat ouderen in de Wet langdurige zorg belanden. Maar waarom, en hoe, daar is de partij niet concreet over.

Tot slot moet ook slimme technologie een rol spelen om thuis blijven wonen makkelijker te maken. En zodat er meer tijd overblijft voor menselijk contact, omdat veel handelingen zo minder tijd kosten.

Mantelzorg

De ChristenUnie noemt mantelzorgers ‘het onzichtbare goud’ van Nederland. Hun inzet is onbetaalbaar, maar ook heel zwaar, erkent de partij. Daarom willen zij meer steun en tijd voor deze ‘kanjers’:

(Langer durend en betaald) mantelzorgverlof en flexibele werktijden, een gemeentelijk steunpunt, toegankelijke respijtzorg op maat en mantelzorgsparen. Dit laatste betekent dat mantelzorgers uren sparen, die ze later terugkrijgen in de vorm van zorg wanneer zij die zelf nodig hebben.

Lees alle standpunten van de ChristenUnie >

De standpunten van de 50PLUS over de zorg

Ook 50PLUS wijst op de hoge kwaliteit van gezondheidszorg in Nederland. De basis hiervan is, volgens de partij, ‘een voor iedereen toegankelijke, solidaire verzekering zonder onderscheid in leeftijd of tussen zieke en gezonde mensen’.

Opvallend is dat zij de privatisering prijzen, terwijl andere partijen die juist meestal afwijzen. Want dankzij de ‘private uitvoering’ zijn ‘op talloze manieren efficiëntievoordelen behaald’.

Wel ziet de partij ‘vele verbetermogelijkheden’. Bijvoorbeeld in het wegnemen van de ‘productieprikkel in de bekostigingssystematiek’. En moet er goed gekeken worden of zorgorganisaties wel professioneel genoeg zijn en kwaliteit bieden.

Ouderenzorg

Het mag niet verbazen dat juist deze partij relatief veel aandacht heeft voor de ouderenzorg. Dat is immers juist de doelgroep waar zij voor willen opkomen. In het algemeen willen zij ervoor zorgen ‘dat je in Nederland goed oud kunt worden’. Daar is in principe hun hele verkiezingsprogramma op gericht.

Zo pleiten zij voor drempelvrije wijkteams, die sterk preventief te werk gaan. Bijvoorbeeld met informatiebijeenkomsten, spreekuren en adviezen bij mensen thuis. Zij kunnen vast aanspreekpunt worden voor iederéén in de wijk, dus ook ouderen.

De partij gaat ook in op het ‘voltooid leven’. Daar nemen ze een duidelijke stelling in: iedereen mag zelf weten wanneer zijn of haar leven ‘klaar’ is. En euthanasie mag ook door een arts gedaan worden, mits ‘er sprake is van ondraaglijk en uitzichtloos lijden zonder medische grondslag’.

Thuiszorg

De thuiszorg moet volgende 50PLUS gestimuleerd worden met nieuwe technologieën. Zodat meer zorg thuis kan plaatsvinden. Én in de wijk, zelfs ziekenhuiszorg.

Daarnaast pleit de partij onder andere voor ‘ouderencoaches’. Die moeten mensen helpen met internet, administratie en het tegengaan van laaggeletterdheid.

Want, zo benadrukt de partij: ‘Iedereen wil zelfstandig en met behoud van eigen regie oud kunnen worden’. En wel in een ‘passende woning’. Ook, overigens, als dat NIET het huis is waar de oudere nu woont. Veel woningen zijn bijvoorbeeld ongeschikt om aan te passen. Er moeten daarom nieuwe woningen komen. De overheid moet de regie nemen en zorgen dat dit aanbod er komt.

Mantelzorg

De partij vindt het ‘essentieel’ dat mantelzorgers betrokken blijven.

50PLUS wil dan ook goede ondersteuning voor mantelzorgers regelen. Dat geldt voor zakelijke dingen die ze moeten regelen, maar óók als het gaat om hun persoonlijk welzijn. Want zonder mantelzorgers? Is het voor heel veel mensen niet meer mogelijk om goed thuis te kunnen blijven wonen.

De partij wijst ook op het belang van goede mantelzorgwoningen: er moet meer ruimte zijn om de eigen woning hiervoor te gebruiken. Bijvoorbeeld als ‘kangoeroewoning’ (waarbij in één pand 2 woningen gemaakt worden.

Daarnaast moet het bouwen van mantelzorgwoningen makkelijker worden. En dat aanbouwen voor dit doel makkelijker wordt.

Lees het volledige verkiezingsprogramma van 50PLUS >

De standpunten van de SGP over de zorg

De SGP haalt het Bijbelse principe ‘barmhartigheid’ aan wanneer zij spreken over de gezondheidszorg in Nederland. Dat betekent: de verantwoordelijkheid niet zomaar bij de overheid leggen. Maar allereerst omkijken naar elkaar. Dit is een belangrijke rol voor iedereen in de samenleving, aldus de partij.

Maar heb je professionele hulp nodig? Dan moet die ook beschikbaar zijn. Wie je ook bent en wat je ook gelooft. Dan moet de zorg ook zo eenvoudig mogelijk zijn: zonder ‘controle, bemoeizucht of onnodige bureaucratie’.

De SGP wil dat er gewerkt wordt vanuit ‘vertrouwen in de kennis en kunde van zorgverleners’. Niet alleen in die van professionele zorgmedewerkers, maar óók van mantelzorgers en vrijwilligers.

Ouderenzorg

De vergrijzing vraagt volgens de SGP om een ‘integrale benadering’. Oftewel: een oudere moet alle vormen van hulp die hij/zij nodig heeft, makkelijk en eenvoudig moeten krijgen.

Dat is lastig, gezien de 3 zorgwetten (Wmo, Wlz en Zvw). Maar, zo betoogt de SGP, niet onmogelijk. Daarom willen ze dit stelsel nu niet ingrijpend wijzigen. Wel moeten er knelpunten opgelost worden. Met name in de financiering.

Ook willen ze voorkomen dat ouderen ‘afgeschoven’ worden van de ene naar de andere wet. Daar zouden nu ‘ongewenste, storende prikkels’ voor zijn.

Thuiszorg

Zo lang mogelijk zorg verlenen in de thuissituatie. Dat is het uitgangspunt van de SGP.

Hierbij ziet de partij een belangrijke rol weggelegd voor de hele keten: ouderenprofessionals in de 1e lijn (zoals de specialist ouderengeneeskunde) en de 2e lijn (de klinisch geriater) moeten daarvoor samenwerken. Ook met de huisarts. Samen kunnen ze het beste bepalen welke zorg het beste past voor een oudere.

Ook moeten wijkverpleegkundigen toegang hebben tot ‘hoogwaardige ondersteuning en deskundigheid’, met name vanuit een ziekenhuis. Én tot technologische innovaties. Want dat leidt tot betere en goedkopere zorg thuis.

De SGP wijst er ook op dat palliatieve zorg nu eindelijk eenduidig en ‘persoonsvolgend’ gefinancierd moet worden. Daar moet een speciale wet voor komen, als het aan de partij ligt. Want dan krijgen ouderen toegang tot die zorg, op de plek waar zij die zorg willen. Het liefst – uiteraard – thuis.

Mantelzorg

De SGP ziet dus een belangrijke rol weggelegd voor mantelzorgers. Die hebben ze natuurlijk nu ook al: ‘in de zorg voor chronisch zieken, mensen met een beperking en ouderen’. Dit mag volgens de partij nooit ‘fiscaal afgestraft’ worden. Maar moet juist gewaardeerd en beloond worden.

Er is dus ook meer ondersteuning nodig, vindt de SGP. Daar moeten lokaal en regionaal afspraken over gemaakt worden. Ze willen in ieder geval ‘een gemeentelijke stimuleringsregeling’, zodat mantelzorgers structurele steun krijgen.

De SGP vindt dat er van respijtzorg te weinig gebruik gemaakt wordt. Daardoor raken te veel mantelzorgers nog overbelast. Daarom moet er goed op gelet worden of gemeenten hun wettelijke taken op dit gebied wel goed uitvoeren.

Lees het volledige verkiezingsprogramma van de SGP >

De standpunten van de DENK over de zorg

DENK benadert het thema ‘Zorg en Volksgezondheid’ allereerst vanuit de coronapandemie. Want daaruit bleek, vinden zij, hoe belangrijk ‘een eerlijke en gebalanceerde zorg’ is.

Zogenaamde ‘basale’ kenmerken van ons zorgstelsel moeten behouden worden. Dit zijn: solidariteit en toegankelijkheid. En om dat zo te houden, moet er stevig geïnvesteerd worden.

DENK ziet het welzijn van zorgverzekeraars vaak boven die van de bevolking gesteld worden. Daar moet balans in komen.

Verder zien ze vooral heil in preventie. Ze pleiten zelfs voor een Nationaal Preventiefonds. Dit moet het Nationaal Preventieakkoord structureel maken. Dat fonds heeft volgens de partij een apart programma nodig, onder andere gericht op ‘sociaal kwetsbare groepen’.

Een ander belangrijk punt voor DENK is ‘cultuursensitieve én -specifieke zorg’. Daarmee bedoelen ze zorg die zich deels aanpast aan de achtergrond van de cliënt.

Ouderenzorg

Ook DENK benoemt de toenemende vergrijzing. Hierdoor neemt de beroepsbevolking af, terwijl de zorgvraag stijgt. Om te zorgen dat eenieder toch de hulp krijgt die hij/zij nodig is, wil DENK de ouderenzorg ‘optimaliseren’. Daarmee bedoelen ze:

Meer richten op preventie, cultuursensitiviteit, eigen regie en zo lang mogelijk thuis blijven wonen.

De oplossing voor het personeelstekort zien zij in de omgeving van de patiënt: familieleden en vrienden. Als sommigen bijvoorbeeld zonder werk zitten, zouden zij benodigde zorg kunnen verlenen. Niet als mantelzorger, maar door ze om te scholen en betaald in te zetten. Dit onder de verantwoordelijkheid van wijkverpleegkundigen, die als werkgever kan optreden.

Als ouderen niet meer thuis kunnen wonen, rest alleen nog het verpleeghuis. Maar ook dan moet kwalitatieve zorg gegarandeerd zijn, vindt DENK. Zo willen zij een einde maken aan ‘schrijnende situaties in verpleeghuizen’. Dan hebben zij het over verwaarlozing, onder andere door tekort aan personeel. Daarom willen ze onder andere een minimum van 2 gekwalificeerde zorgmedewerkers op 8 patiënten. En om te zorgen dat die mensen er zijn: werken in een verpleeghuis stimuleren.

Verder zien ze nog een opvallende ongelijkheid tussen ouderen met een laag en hoog inkomen: armere ouderen krijgen slechtere mondzorg. Daar willen ze meer aandacht voor.

Thuiszorg

Veel specifieke aandacht voor de thuiszorg heeft DENK niet. Hierboven is al te lezen dat ze een grotere rol willen voor wijkverpleegkundigen. En werklozen willen omscholen tot zorgverleners die bij mensen thuis aan de slag gaan.

Daarnaast zijn zij dat mensen thuis (maar ook elders) essentiële zorg te laat of zelfs helemaal niet krijgen. De reden: het uitblijven van een zorgvergoeding. En juist dat leidt tot meer ziekenhuisopnames, sterfte en ziektes. Waardoor ook de kosten weer oplopen. De oorzaak van dit alles ligt bij zorgverzekeraars volgens DENK, die te veel macht hebben.

Mantelzorg

Mantelzorgers worden welgeteld één keer genoemd in het verkiezingsprogramma van DENK. Ze zeggen daarover dat mensen meer ruimte hebben om voor een dierbare te zorgen als die dat nodig heeft. Daarom willen ze de ondersteuning voor mantelzorgers vergroten. Ze zeggen er alleen niet bij hóe.

Lees het volledige verkiezingsprogramma van DENK >

De standpunten van de FvD over de zorg

De standpunten van de FvD over zorg trappen af met een statement: ‘Goede en betaalbare zorg is van levensbelang voor iedereen.’ Maar dat staat onder druk, aldus de partij.

Want ook zij wijzen op hoe de zorg ‘fors’ duurder is geworden de afgelopen jaren. Dat tekent zich ook af in de stijging van het eigen risico en eigen bijdragen. Zij zien dat ‘steeds meer mensen’ niet meer naar de dokter gaan, omdat ze bang zijn voor de kosten.

Zorgverzekeraars zitten te veel op de stoel van de zorgprofessional, aldus FvD. Ook wijzen ze naar de gemeenten. Volgens hen ‘bouwen ze zwembaden’ met geld dat voor de zorg is. Of ze vullen er gaten mee in de gemeentebegroting.

FvD wil deze situatie de komende jaren verbeteren. Daarbij richten ze zich op 2 punten: kosten terugdringen en zorggeld daadwerkelijk inzetten voor zorg.

Ze pleiten met klem niet voor een nieuws stelsel; dat kost alleen maar heel veel geld, dat beter aan de zorg zelf besteed kan worden.

Net als veel andere partijen noemt FvD het terugdringen van regels, en meer vertrouwen op ‘gezond verstand’.

Ouderenzorg

De opmerkingen van FvD over de zorg, gelden ook voor de ouderenzorg. Verder besteden ze weinig specifieke aandacht aan ouderen.

Wel zeggen ze dat ze geld voor de ouderenzorg (net als voor jeugd- en thuiszorg) willen ‘oormerken’. Zo is traceerbaar dat dit geld ook besteed wordt aan waar het voor bedoeld is.

Daarnaast willen ze dat de voorwaarden voor zorg in elke gemeente hetzelfde is. Zodat iedereen – waar zij ook wonen in Nederland – dezelfde zorg krijgt.

Thuiszorg

Om ervoor te zorgen dat mensen langer ‘verantwoord en verzorgd’ thuis kunnen blijven wonen, zet FvD in op ‘initiatieven voor meer-generatiewoningen’. Op deze manier moet dit ‘mogelijk en aantrekkelijk’ worden voor ‘een grote groep kiezers’.

Behalve deze opmerking, is er geen specifieke aandacht voor de thuiszorg in het programma van FvD.

Mantelzorg

Ook mantelzorgers worden niet bij naam genoemd bij het FvD. Er is alleen een opmerking die vrij abstract is: “Burgers worden gestimuleerd en gefaciliteerd om elkaar te kunnen helpen, waardoor kosten lager zullen uitvallen.”

Maar wat dit precies behelst, en hoe dat de kosten omlaag brengt, wordt niet uitgeschreven.

Lees het volledige verkiezingsprogramma van FvD >

Onze conclusies over de standpunten rond de zorg

Wat valt er nu op als we kijken naar alle standpunten rond de zorg, van al deze politieke partijen?

Allereerst: er is maar weinig verschil tussen hoe ze allemaal tegen de (ouderen)zorg aankijken. Links, rechts, midden; ze zijn het opvallend eens met elkaar. Namelijk:

  • De zorg moet van hoge kwaliteit zijn of blijven
  • De zorg moet betaalbaar blijven voor iedereen
  • De zorg met toegankelijk blijven voor iedereen
  • Het personeelstekort moet aangepakt worden
  • De regeldruk moet fors omlaag
  • Er moet weer meer tijd komen voor de cliënt
  • Ouderen moeten geholpen worden om zo lang mogelijk thuis te blijven
  • Mantelzorgers moeten meer ondersteund worden

Zelfs over de marktwerking in de zorg is er bijna een consensus: die moet óf helemaal afgeschaft worden, óf die is doorgeschoten en moet teruggedrongen worden.

Dit is ook niet zo gek: de zorg is geen groot twistpunt. Iedere partij wil iedere Nederlanders van goede zorg verzekeren. Dit hoort bij onze verzorgingsstaat. Niemand wil naar het Amerikaanse model, waar mensen óf niet naar de dokter gaan met (ernstige) klachten, óf zich in de schulden steken of hun huis moeten verkopen om behandeld te worden. Zelfs basiszorg zoals naar de tandarts gaan is voor veel Amerikanen niet betaalbaar.

De grootste verschillen tussen partijen zit ‘m in de uitwerking van hun standpunten: het hóe. Hóe gaan de partijen hun mooie uitspraken en plannen dan waarmaken? De ene partij noemt al concrete maatregelen. De andere partij niet.

Wat betekent dat nu voor u als kiezer? In principe dat u – op welke partij u ook stemt – altijd kiest voor betere zorg in de toekomst. Tegelijkertijd dat u op dit punt eigenlijk weinig te kiezen hebt.

Wij van Zuster Jansen hopen vooral dat – hoe de nieuwe regering ook samengesteld is – er inderdaad structurele verbeteringen doorgevoerd worden in ons zorgsysteem. Dat de zorg inderdaad van hoge kwaliteit blijft. En dat die betaalbaar blijft. Ook als het om particuliere thuiszorg gaat.