Dementie is een ongeneeslijke aandoening die de hersenen aantast. Of eigenlijk: een verzamelnaam voor meer dan 50 ziektes die de hersenen aantasten. Als u dementerende bent, gaan uw (hersen)functies steeds verder achteruit. U kunt informatie niet meer goed verwerken. Het begint meestal met vergeetachtigheid. Maar ook de motorische functies van uw lichaam vallen stukje bij beetje weg. Uiteindelijk wordt u hulpbehoevend als u dement bent. Bijvoorbeeld doordat uw geheugen zo slecht is geworden, dat het gevaar voor uzelf en uw omgeving oplevert. Of omdat u dagelijkse dingen niet meer zelf kunt, zoals aankleden of naar de wc gaan.
Wat is de letterlijke betekenis?
Het woord betekent letterlijk ‘ontgeesting’. Het is afgeleid van het Latijnse woord voor ‘mens’.
Van Dale omschrijft de betekenis als volgt: ‘geestelijke aftakeling, met name door ouderdom’.
Welke vormen van zijn er?
Dementie is dus een containerbegrip voor meer dan 50 ziektes. We onderscheiden dan ook vele vormen. Hieronder geven we van de meest voorkomende een korte definitie.
Alzheimer
De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm. Mensen die Alzheimer ontwikkelen, worden eerst vergeetachtig. Naar mate de ziekte vordert, verergeren de symptomen.
Ook het gedrag en karakter van mensen verandert. Uiteindelijk hebben patiënten volledige dagelijkse verzorging nodig. En verliezen ze het eigen bewustzijn en het contact met de buitenwereld.
Vasculaire dementie
Deze vorm komt vaak voor. Vooral bij mensen met hart- en vaatziekten. De oorzaak voor deze vorm is namelijk problemen met de doorbloeding in de hersenen. Daardoor ontstaat vaatschade. Deze vorm treedt overigens vaak op in combinatie met andere vormen.
Deze vorm wordt ook wel ‘multi-infarct dementie’ genoemd.
Lees verder over de vasculaire vorm
Lewy body
‘Lewy bodies’ zijn ongewone ophopingen van eiwitten in de hersenen. Naast geheugenproblemen kenmerkt deze vorm zich doordat er ook symptomen van Parkinson optreden: bijvoorbeeld spiertrillen, stijfheid en een gebogen lichaamshouding.
Ook typisch is dat de symptomen erg wisselend zijn. Ze kunnen ieder uur of iedere dag veranderen.
Frontotemporale dementie (FTD)
Bij deze vorm sterven de hersengebieden af die besluiten, gedrag, emoties en taal regelen. Welke symptomen optreden, is afhankelijk van het gebied dat afsterft. Geheugenproblemen spelen bij deze vorm een minder grote rol.
Parkinson-dementie
We spreken hiervan wanneer de symptomen voorkomen in een later stadium van de ziekte van Parkinson. Meestal 10-15 jaar nadat Parkinson is vastgesteld. Mensen met Parkinson hebben 40% kans dat ze ook dement worden.
Treedt de aandoening voorafgaand of snel op na het vaststellen van Parkinson? Dan spreken we van ‘lewy body’.
Seniele dementie
We spreken van hiervan bij Alzheimer die na het 65ste levensjaar is ontstaan.
Semantische dementie
Dit is dé vorm waarbij betekenis- en taalproblemen optreden. Dat komt doordat de temporaalkwab aangetast wordt. Dat gebied heeft u nodig voor uw taalfunctie en woorden onthouden.
(Sub)corticale dementie
De verschillende vormen worden weleens ingedeeld in ‘corticaal’ en ‘subcorticaal’. Het verschil is lastig uit te leggen. Het zijn vooral klinische, medische termen die gebruikt worden om verschillende soorten te onderscheiden.
We verwijzen u graag naar een artikel hierover op ntvg.nl. Maar let op: het artikel is duidelijk bedoeld voor mensen met een medische achtergrond.
Pseudo-dementie
Dit is geen echte vorm. Het gaat om klachten en symptomen die erop lijken. Bijvoorbeeld bij depressie. Dan is er namelijk óók sprake van geheugenproblemen, apathie, verlies van initiatief, etc.
Digitale dementie
Dit is geen echte vorm. De term komt van een boek, geschreven door Manfred Spitzer. Hij wijst op de gevaren die digitale media hebben. Overmatig gebruik daarvan kan leiden tot geheugen-, aandachts- en concentratiestoornissen. Evenals emotionele afvlakking en ‘algemene versuffing’. Lees het artikel hierover op mens-en-gezondheid.infonu.nl.
Korsakov
Korsakov is geen echte vorm. Deze ‘vorm’ komt door een ernstig tekort aan vitamine B1. Bijvoorbeeld door te veel alcohol. Enkele symptomen zijn geheugenverlies en fantasieverhalen vertellen.
Dit wordt ook wel ‘alcoholdementie’ genoemd.
Overige vormen
- Acute dementie: andere benaming voor een delier.
- Apraxie-dementie: aanduiding voor wanneer iemand alledaagse handelingen niet meer kan verrichten.
- Cognitieve dementie: aanduiding voor iemand die in het voorstadium verkeert.
- Gemengde/mengbeeld dementie: benaming voor wanneer iemand aan meerdere vormen lijdt.
- Lichte/matige dementie: voorstadium van dementie.
- Primaire dementie: dementie met als oorzaak ouderdom.
- Secundaire dementie: dementie door een omkeerbare oorzaak, zoals onjuist gebruik van medicijnen of vitamine B1-tekort. Ook wel: reversibele dementie.
- Progressieve dementie: de ziekte is in principe ongeneeslijk, en wordt steeds erger. Daarom zeggen we dat het ‘progressief’ is.
Wat is een ‘dementieel syndroom’?
Verschillende bronnen zeggen dat dementie geen ziekte is. Eerder schreven we al dat het een verzamelnaam voor meer dan 50 ziektes is. Je kunt ook zeggen dat het een combinatie van symptomen is, die de hersenen aantast. Dit noemen we dan een syndroom. In principe is ‘dementieel syndroom’ in de praktijk dus hetzelfde als dement zijn.
Dementie kan niemand alleen aan
Heeft u of iemand in uw omgeving met deze hersenziekte te maken? Dan komt er een moment waarop u de situatie niet meer alleen aankunt. Als patiënt redt u het niet meer alleen. Of uw taak als mantelzorger wordt te zwaar. Dan is het goed om te weten dat u thuis hulp in kunt schakelen.
Wilt u hierover eens vrijblijvend van gedachten wisselen? Neem dan contact op met onze zorgcoördinator (020 63 66 847). Samen bespreken u de mogelijkheden – nu en in de toekomst.