Bent u mantelzorger van een oudere, of van iemand anders die om welke reden dan ook meer meer risico loopt op vallen? Dan is het verstandig om de zorgvrager te gaan helpen met valpreventie. Als mantelzorger kunt u hier een grote rol in spelen. Niet alleen als u aanwezig bent: u kunt er ook voor helpen zorgen dat de woning veiliger is, en dat er minder gevaarlijke plekken zijn. In dit artikel leggen we uit wat u zoal kunt doen om de situatie te verbeteren.
Valpreventie in en rond de woning
Bij valpreventie in huis wordt eigenlijk de hele woning onder de loep genomen, met de omstandigheden van de zorgvrager in het achterhoofd. Wat zijn gevaarlijke plekken, waar het risico op vallen groter is? Denk aan drempels, een trapgat, gladde vloeren, een gevaarlijke trap, etc.
Hulp bij andere (medische) omstandigheden
Vallen kan natuurlijk ook een andere oorzaak hebben dan een slechte vloer of een te hoge drempel. Ook medische omstandigheden kunnen leiden tot gevaarlijke situaties. Wanneer ouderen bijvoorbeeld te weinig bewegen, worden ze minder soepel en is het risico op vallen groter. Een te lage bloeddruk kan voor duizeligheid en instabiliteit zorgen, vooral bij plotselinge bewegingen. Het verlies van gezichtsvermogen en het gebruik van bepaalde medicijnen(combinaties) kunnen ook risico’s vormen als het gaat om vallen. Het is dus belangrijk om de medische situatie van de zorgvrager goed in de gaten te houden, en eventueel te overleggen met de (huis)arts.
Checklist valpreventie van het AMC
Onderstaande checklist is afkomstig van de website van het AMC (Academisch Medisch Centrum), en is zeer handig voor zorgvragers en mantelzorgers die de risico’s van een woning goed willen kunnen inschatten.
Huiskamer
- In de kamer staan de spullen niet te dicht op elkaar, zodat er voldoende loopruimte is en u zich niet steeds stoot of struikelt.
- Alle meubels zijn goed stabiel; erop leunen of steun zoeken gaat zonder schuiven of kantelen.
- De luie stoelen zijn niet te diep, zodat opstaan weinig moeite kost.
- Er liggen geen losse kleden op de grond waarover u kunt struikelen of uitglijden.
- De vloer is voldoende stroef, zodat uitglijden niet kan.
- De telefoon staat op een makkelijk bereikbare plaats.
- Op de grond liggen geen losse snoeren waarover u kunt struikelen of uitglijden.
Keuken
- De dingen die u vaak nodig heeft, staan op grijphoogte.
- De spullen in de provisiekast of kelder zijn zonder rekken en bukken te pakken.
- De vloer is stroef, ook als er water is gemorst.
- De keukenkastjes sluiten goed, zodat u zich er niet aan stoot.
Gang en trap
- Gang en trap zijn goed verlicht.
- Er liggen geen obstakels in de gang.
- Er liggen geen spullen op de trap.
- De trap is stroef.
- De vloerbedekking op de trap zit goed vast; de eventuele traptreden ook.
- De trap heeft aan beide zijden een solide leuning.
- Bij de laatste treden (boven- en onderaan de trap) zit een extra handgreep.
Slaapkamer
- Het bed is voldoende hoog, zodat opstaan geen problemen geeft.
- Er liggen geen losse kleedjes waarover u kunt struikelen of uitglijden.
- Er is een lichtknopje bij het bed, zodat opstaan in het donker niet nodig is.
Badkamer en toilet
- Er is voldoende ruimte om te wenden en te keren.
- Er zijn handgrepen aangebracht als dit nodig is (steun bij het bad, de douche en het toilet, zoals een douchebeugel)
- Er zijn veiligheidsmaatregelen genomen, zodat uitglijden onder de douche of in het bad niet mogelijk is (antislipstickers of tegels, douche- of badmat).
- De matjes zijn voorzien van een antisliplaag.
- De deur is ook vanaf de buitenzijde te ontgrendelen.
- Alle verbindingen zitten vast, lampen worden met een schakelaar bediend.
- Over de hoge rand van het bad of de douche stappen heeft geen problemen.
Rondom het huis
- De stoep en het straatje naar de voordeur zijn vlak. Er liggen geen losse tegels en er steken geen tegels uit.
- Er is een goede verlichting op plaatsen waar dit nodig is.
- De stoep en het straatje zijn niet begroeid met mos of overwoekerd met onkruid.
Algemeen
- In huis is een veilige huishoudtrap aanwezig (stevig, stabiel, antislip en met een steunbeugel).
- Elektrische apparaten en snoeren zijn goed onderhouden.
- Zowel in de huiskamer, de slaapkamer als de badkamer is er een telefoon (de telefoon kan natuurlijk ook draadloos zijn).
- Voor het geval er iets misgaat, zijn er afspraken gemaakt met buren, kinderen of huisgenoten?
- In geval van nood: is er hulp via de telefooncirkel of een alarmeringssysteem?
Hoe meer rondjes u kunt inkleuren, hoe veiliger de woning is. Elk van deze punten is van belang bij valpreventie, het is dus goed om direct actie te ondernemen als bepaalde rondjes nog niet kunnen worden ingekleurd.
Toch gevallen?
Concentreer u niet alleen op het voorkomen van vallen, maar kijk ook hoe de situatie is als de zorgvrager tóch valt. Er zijn bijvoorbeeld alarmsystemen op de markt, die in het huis worden geïnstalleerd of op het lichaam worden gedragen. Wanneer iemand toch valt en niet zelf overeind kan komen, kan direct om hulp worden gevraagd. Als het risico op vallen groot is en u als mantelzorger niet altijd in de buurt kunt zijn, is het verstandig om wellicht een alarmsysteem te laten installeren. Spreek daarnaast met eventuele buren af dat zij eens in de zoveel tijd even contact opnemen, om te kijken of alles nog in orde is. Zeker als u weet dat u weg bent.
Meer lezen? Bekijk dan ook eens de Leefwijzer van Zuster Jansen, met meer interessante artikelen over mantelzorg en valpreventie.
