Veel mensen maken er tegenwoordig gebruik van om muziek te luisteren: In-ear oordopjes. Maar, wat als deze oordopjes onze gezondheid zouden kunnen monitoren? Onderzoek toont aan dat hersenziektes zoals dementie en Parkinson eerder ontdekt zouden kunnen worden met behulp van een handig oor-EEG apparaat. Hierdoor kunnen patiënten in een vroeger stadium gediagnosticeerd worden en zijn er meer behandelopties mogelijk. Kortom, een veelbelovende ontwikkeling in de wereld van e-Health.
Euthanasie bij dementie
Is euthanasie bij dementie mogelijk? Wat zegt de wetgeving daarover? En wat moet u regelen om dit mogelijk te máken?
Hieronder vindt u alle antwoorden op uw vragen.
Omgaan met dementie: filmpjes, boeken & cursussen
Over omgaan met dementie is enorm veel geschreven. Maar óók gefilmd. En verschillende organisaties hebben alle tips en informatie omgezet in praktische cursussen.
In dit artikel geven we een overzicht van dit waardevolle materiaal. Zodat u verder kunt lezen, kijken en leren over omgaan met dementie. Handig ingedeeld per doelgroep:
- Patiënten
- Mantelzorgers & familie
- Hulpverleners & verzorgers
Dit is deel 6 van onze blogserie over omgaan met dementie
Vindt u in dit artikel niet de tips of informatie die u zoekt? Dan vindt u die zeker wél in 1 van de andere delen uit deze serie:
- Deel 1: Tips voor patiënten
- Deel 2: Tips voor familie en mantelzorgers
- Deel 3: Tips voor hulpverleners/verzorgers
- Deel 4: Tips bij gedragsproblemen door dementie
- Deel 5: Tips bij verschillende soorten dementie
Materiaal voor patiënten
Mensen met dementie komen er bekaaid vanaf als het gaat om informatief materiaal. We vonden welgeteld 2 video’s die (deels) op patiënten gericht zijn. Geen boeken of cursussen.
Hebben we materiaal over het hoofd gezien? Laat het ons dan weten via info@zusterjansen.nl.
Filmpjes voor patiënten
Omgaan met dementie (van Belgische zorgverzekeraar CM)
Onderstaand filmpje is een productie van de Belgische verzekeraar CM. Als patiënt kunt u zeker iets aan de informatie hebben. Maar het is ook vooral een video die bedoeld is het aanbod van CM in de etalage te zetten.
Actief omgaan met dementie (van SGL Zorg)
Dit filmpje bevat persoonlijke verhalen van patiënten en hun naasten.
Materiaal voor mantelzorgers en familie
Voor mantelzorgers en familie is heel veel materiaal te vinden. Online veel filmpjes en cursussen, offline veel boeken.
Filmpjes voor mantelzorgers en familie
Omgaan met dementie (van zorgverzekeraar CZ)
Webinar ‘Dementie: hoe ga je ermee om’ (van Medicinfo)
Actief omgaan met dementie (van SGL Zorg)
Dit filmpje bevat persoonlijke verhalen van patiënten en hun naasten.
Website met veel informatie en filmpjes
Dan vonden we nog een Belgische website met heel veel informatie. Zowel geschreven als in de vorm van 10-tallen video’s.
Het is wel een zogenaamde ‘flash’-website. Deze verouderde techniek werkt niet meer op alle computers. Maar u kunt het natuurlijk altijd proberen. Surf naar www.omgaanmetdementie.be
Boeken voor mantelzorgers en familie
Voor mantelzorgers en familie zijn er heel veel boeken beschikbaar. Bijna allemaal staan ze goed aangeschreven. Een 3-tal uitblinkers zetten we hier op een rij:
De dag door met dementie – Anneke van der Plaats
Kruip in het hoofd van mensen met dementie. En krijg uitleg over hoe je ermee om kunt gaan. Aan de hand van praktische tips van sociaal geriater Anneke van der Plaats. Zij schreef meerdere boeken over dementie.
(5 sterren op bol.com.)
Had ik het maar geweten – Ruud Dirkse en Caro Petit
Praktisch boek over dementeren thuis verzorgen. Gericht op onder andere communicatie, omgaan met geheugenproblemen en financiële kwesties. Gebaseerd op ervaringen van familieleden én deskundigen.
(4,5 sterren op bol.com.)
Ma – Hugo Borst
Het inmiddels beruchte boek van Hugo Borst over zijn dementerende moeder. Het zijn deze ervaringen die de schrijver ertoe aanzette actie te voeren voor betere zorg in verpleeghuizen. Door heel Nederland (terecht) bejubeld als prachtig en liefdevol ervaringsverhaal.
(4,5 sterren op bol.com)
Nog niet uitgelezen? Kijk dan op familieblauwborgje.nl en dementie.nl voor overzichten met meer boeken.
Cursussen voor mantelzorgers en familie
Heeft u niet genoeg aan online artikelen, filmpjes en boeken? Krijgt u liever duidelijke instructies over hoe om te gaan met dementie? Dan kunt u verschillende cursussen volgen.
De cursussen die we hieronder beschrijven, zijn landelijk online te volgen. Informeer eens bij uw gemeente of er een lokale zorginstelling is die in uw buurt cursussen geeft. Grote kans van wel!
10-stappencursus omgaan met Alzheimer (gratis!)
Verpleegkundig consulent Freek Gillissen (VUmc Alzheimercentrum) geeft in deze videocursus praktische tips. Mede gebaseerd op het hierboven beschreven boek Had ik het maar geweten.
Situaties worden in de video’s nagespeeld. Dat geeft een extra goed beeld van de werkelijkheid. De werkelijkheid waar u mee te maken heeft – of krijgt.
De cursus duurt ongeveer een uur.
Cursus ‘Omgaan met dementie’ van CZ (gratis!)
Zorgverzekeraar CZ heeft eveneens een gratis online cursus ‘Omgaan met dementie’ gemaakt. Nadeel: deze kunt u alléén volgen als u óf de dementerende verzekerd is bij CZ.
Materiaal voor hulpverleners en verzorgenden
Ook voor zorgprofessionals is behoorlijk wat educatief materiaal voorhanden. Daarmee kunt u uw kennis en vaardigheden flink verdiepen.
Filmpjes voor hulpverleners en verzorgenden
Documentaire ‘Omgaan met dementie’
Een documentaire van 15 minuten. (De video ziet er interessant uit. Jammer genoeg is momenteel de audio gedempt omdat er een liedje zonder toestemming gebruikt wordt. Hopelijk lossen ze dit in de nabije toekomst op.)
Webinar ‘Omgaan met agressie en dementie’
Een webinar van Jannie de Jong, expert op het gebied van agressie en geweld. Het webinar doet een beetje saai aan, maar bevat wel veel waardevolle informatie.
Boeken voor hulpverleners en verzorgenden
Wil je je als zorgprofessional verdiepen in dementie? Dan zijn er hele goede – en zeer leesbare – boeken beschikbaar.
Omgaan met dementie – Jurn Verschraegen e.a.
Geschreven om in een behoefte te voorzien. Een behoefte bij hulpverleners die steeds vaker geconfronteerd worden met dementie. Zij willen beter leren omgaan met gedragsproblemen. Maar ook met de familie van de patiënt. In dit boek komt dit – en veel meer – aan bod.
Aan dit boek is een opleiding gekoppeld. Die kun je volgen met de bijgeleverde cd-rom.
Het demente brein. Omgaan met probleemgedrag – Gerke de Boer en Anneke van der Plaats
Dit boek geeft inzicht in wat er gebeurt als iemand dementeert. Waarom ontstaan problemen met het geheugen en gedrag? Wat is de invloed van de omgeving? Een praktisch boek voor verzorgenden, artsen en behandelaars.
(Dit boek krijgt 5 sterren op dementie-winkel.nl)
Cursussen voor hulpverleners en verzorgenden
Juist als zorgprofessional heeft u behoefte aan scholing. De ontwikkelingen op uw vakgebied gaan immers snel. We hebben enkele cursussen voor u verzameld, die een prima startpunt zijn om uw kennis en vaardigheden te verdiepen.
Scholing en cursussen op zorgvoorbeter.nl
Op zorgvoorbeter.nl (‘kennisplein voor verpleging, verzorging en zorg thuis’) is veel aanbod. Cursussen, trainingen en onderwijsmodules worden via de website aangeboden. Al dan niet gratis te volgen!
Trainingen (op maat) via Geriant
Zorgorganisatie Geriant biedt in Noord-Holland vele trainingen op het gebied van dementie. Over onbegrepen gedrag, vormen van dementie, omgang met familie etc. Deze trainingen zijn ook op maat te boeken.
Educatieve muziektheatershow
Een hele bijzondere cursus van dementieintheater.nl : een muziektheatershow over dementie, met lezing en workshop. Zorgprofessionals die deze show gezien hebben, zijn laaiend enthousiast.
Kent u filmpjes, boeken en cursussen die hier niet mogen ontbreken?
Wij horen graag uw tips over interessant materiaal over dementie. Stuur ons een e-mail maar info@zusterjansen.nl
Onderzoek: Dementie in Nederland
“1 op de 10 mensen van 65 jaar en ouder in 2050 met dementie”
Vergeetachtigheid, taalproblemen en gedragsveranderingen: jaarlijks krijgen zo’n 40.000 Nederlanders de diagnose dementie, een schrik voor patiënten én hun naasten. Geschat wordt dat momenteel 1 op de 14 mensen van 65 jaar en ouder in Nederland lijdt aan deze progressieve hersenaandoening.
Mede door de vergrijzing zal dit aantal in de toekomst drastisch stijgen. Maar neemt dit overal in Nederland even hard toe? Voor welke regio worden de meest verontrustende voorspellingen gedaan? Zuster Jansen bracht het in kaart, op basis van data van Alzheimer-Nederland, Kenniscentrum Vektis en het CBS.
In 2030 is 1 op de 13 Nederlandse 65-plussers dement
Ervan uitgaande dat dementie in de toekomst nog steeds een ongeneeslijke ziekte is, heeft in 2030 zo’n 1 op de 13 Nederlandse ouderen dementie. Wel zijn er kleine verschillen per provincie. Voor de provincie Flevoland wordt de meest positieve voorspelling gedaan met 1 op de 15 ouderen met dementie in 2030.
Zo ligt het aantal mensen met dementie alleen in Zeeland op 1 op de 12. De provincies Drenthe en Limburg liggen ook dicht tegen deze verhouding aan, maar scoren vooralsnog 1 op de 13. In deze provincies is de grijze druk in 2022 ook het hoogst, vergeleken met de andere provincies in Nederland.
1 op de 10 Nederlandse senioren dement in 2050
In 2050 zal dementie onder ouderen het vaakst voorkomen in Drenthe en Limburg. Voor beide provincies wordt de voorspelling gedaan dat in 2050 zelfs 1 op de 9 senioren dementie heeft. Het gaat dan om respectievelijk 15.000 en 34.000 senioren. Dat is een forse stijging vergeleken met het huidige (2022) aantal senioren met dementie: 8.500 in Drenthe en 20.000 in Limburg. Beide provincies staan daarom voor een enorme uitdaging.
Provinciale verschillen tussen 2030 en 2050
Grote regionale verschillen tussen 2030 en 2050
Het aantal mensen met dementie neemt in veel provincies in rap tempo toe. In 2050 zijn er 220 gemeenten zijn waar minstens 1 op de 10 senioren dementie heeft. Dit komt neer op meer dan de helft van alle gemeenten in Nederland. In 2030 gaat het nog om 5 gemeenten waar dit het geval is: het Zuid-Hollandse Wassenaar, Zeist in de provincie Utrecht de Noord-Hollandse gemeenten Laren, Bloemendaal en Heemstede.
Schatting in gemeente Laren door de tijd heen het negatiefst
Het Noord-Hollandse Laren komt het slechtst uit de voorspellingen. In 2030 zal het nog gaan om 1 op de 8 inwoners van 65 jaar en ouder. En in 2050 zal ruim 1 op de 5 senioren lijden aan dementie.
Andere gemeenten die in 2050 een negatieve voorspelling hebben zijn Bloemendaal (Noord-Holland), Bergen (Noord-Holland), Utrechtse Heuvelrug (Utrecht) en Renkum (Gelderland). In deze vier gemeenten zal tegen die tijd naar verwachting 1 op de 7 senioren dementie hebben.
Daartegenover staan Buren in Gelderland en Lopik in Utrecht. De schatting is dat in 2050 ‘slechts’ 1 op de 14 ouderen kampen met dementie. Bijna drie keer minder dan in Laren.
Hieronder is een interactief kaartje weergegeven waarin de prognose van elke gemeente te vinden is. Bovenaan is er een onderscheid te maken tussen 2030 en 2050.
Onderzoeksmethode
Jaarlijks worden er prognoses gedaan over hoeveel mensen met dementie Nederland in de toekomst zal hebben. Zuster Jansen wilde echter weten wat het aandeel van deze dementerenden is van de inwoners per regio. Hiervoor is de Regionale prognose 2023-2050 van het CBS geraadpleegd.
Om het aantal mensen met dementie in de toekomst te bepalen is het gemiddelde genomen van de prognoses van Alzheimer-Nederland en Vektis.
Zes gemeenten hebben geen data, omdat een van de twee prognoses hier geen cijfers bij had. Deze betroffen Ameland, Renswoude, Rozendaal, Schiermonnikoog, Terschelling en Vlieland.
Omgaan met verschillende soorten dementie
De bekendste en meest voorkomende vorm van dementie is de Ziekte van Alzheimer. Maar er zijn ook andere soorten: vasculaire dementie en lewy body bijvoorbeeld.
In dit artikel geven we per soort dementie enkele specifieke tips. Geschikt voor mantelzorgers, familie, verpleegkundigen en verzorgenden.
Herinneringstocht moet taboe rondom dementie helpen doorbreken
Door de vergrijzing zullen steeds meer mensen met dementie en vergeetachtigheid te maken krijgen. Het Dementie Ondersteuningsnetwerk Veldhoven (DOV) organiseert daarom op 21 september een herinneringstocht om het onderwerp bespreekbaar te maken en het taboe te doorbreken.
Langer thuis wonen leidt tot zorg mijden bij dementie
Voor ouderen is het heerlijk dat zij tegenwoordig langer thuis kunnen blijven wonen. Er komen steeds meer hulpvormen en technologische oplossingen die dit mogelijk maken. Maar nu blijkt dat aan langer thuis wonen een belangrijk nadeel kleeft:
Mensen met beginnende dementie worden minder snel opgemerkt. Terwijl een vroege diagnose juist zo belangrijk is: hoe eerder de dementie aan het licht komt, hoe eerder passende behandeling kan starten.
De ziekte van Alzheimer: verloop & fases
U hebt Alzheimer. Of het gaat om uw naaste. En nu wilt u weten: hoe verloopt de ziekte? Welke fases zijn er? En wat is eigenlijk de snelheid van het verloop?
Er bestaan verschillende fase-indelingen voor de ziekte van Alzheimer. Sommige bronnen spreken van 3 fases. Andere van 4. Wij hanteren in dit artikel het meest uitgebreide model met 7 fasen.
Fikse toename van het aantal Nederlanders met kenmerken van dementie
Spijtig maar waar; de afgelopen twintig jaar is er sprake van een forse toename van het aantal mensen met kenmerken van dementie. Onderzoekers van het VUmc Alzheimercentrum en Longitudinal Aging Study Amsterdam (LASA) hebben gegevens geanalyseerd die gedurende een periode van twintig jaar verzameld zijn. Op 16 april 2018 verschenen de resultaten van dit onderzoek in het wetenschappelijke tijdschrift Journals of Gerontology: series B. Benieuwd naar de conclusies uit het onderzoek? Lees dan dit artikel!
Het onderzoek
Het onderzoek werd uitgevoerd onder drieduizend geselecteerde deelnemers met een leeftijd tussen de 65 en 88 jaar. Deze groep is representatief voor de Nederlandse, oudere bevolking. Om de blijvende cognitieve achteruitgang bij de deelnemers te kunnen vaststellen werden er op zeven meetmomenten essentiële gegevens verzameld door middel van het afnemen van tests;
MMSE (Mini–Mental State Examination) – een wereldwijd erkende screeningtest om een globale indruk te verkrijgen van de cognitieve functies en dus eventueel dementie IQCODE- een vragenlijst die ingevuld wordt door de naasten van de deelnemers om de cognitieve achteruitgang in het dagelijks functioneren in kaart te brengen
Door middel van deze tests werden er gegevens verzameld over het geheugen en andere cognitieve functies, leefstijl en de chronische ziekten van de deelnemers.
Dementie
GZ-psycholoog dr. Tessa van den Kommer over het doel van het ouderenonderzoek: “We wilden als onderzoeksteam weten of er een trend te zien is in het aantal nieuwe gevallen van ouderen met blijvende cognitieve achteruitgang, daarbij rekening houdend met leeftijd en geslacht. Ook waren we benieuwd naar eventuele verklaringen voor een trend.”
Conclusie?!
De onderzoekers konden concluderen dat er tussen 1992 en 1995 een percentage van 2,5% nieuwe gevallen van mensen met onomkeerbare achteruitgang van cognitieve functies waren. In 2012 bleek dat percentage gestegen te zijn tot 3,4%.
Een aantal facetten hingen samen met een hogere incidentie van blijvende cognitieve achteruitgang; hoge leeftijd, roken, diabetes mellitus, lage opleiding, een lage BMI en weinig lichaamsbeweging. Echter, volgens de onderzoekers verklaren deze facetten de stijging niet.
Volgens de onderzoekers zal het aantal dementerende Nederlandse in de nabije toekomst zeker stijgen, mede doordat ons volk steeds ouder wordt. Dit betekent echter wel een nóg grotere toename van het aantal nieuwe gevallen van mensen met blijvende cognitieve achteruitgang, kenmerkend voor dementie. Thuiszorg met 24 uurs zorg kan een oplossing zijn.
Auteur: Karel de Vries, redactie Zuster Jansen
Neem contact op:
Wat is frontotemporale dementie?
Frontotemporale dementie (of FTD) is één van de vele vormen van dementie. Het wordt onder andere veroorzaakt door een genetische mutatie. Die zorgt dat cellen in het voorste gedeelte van de hersenen afsterven. Deze vorm van dementie komt vaak op jongere leeftijd (40 – 60 jaar) voor. FTD staat ook wel bekend als de ‘ziekte van Pick’.
Van casemanager dementie naar dementieverpleegkundige
De V&VN-vakgroep Casemanagers Dementie bracht recentelijk een uitgebreide en interessante nieuwsbrief naar buiten over een grote verandering die gaat plaatsvinden. De term en functie casemanager dementie (soms ook wel dementieconsulent, zorg(traject)medewerker of soortgelijke termen) gaat namelijk een verdieping krijgen in de nabije toekomst.
Omdat de vergrijzing een belangrijke rol speelt in Nederland, zullen steeds meer mensen te maken krijgen met dementie. Ruim 70 procent van de mensen met dementie woont thuis, verzorgd door één of meerdere mantelzorgers. Juist omdat meer mensen langer thuis blijven wonen, is het belangrijk dat er langdurig een vast en vertrouwd aanspreekpunt voor ze is. Momenteel is dat de casemanager dementie. Deze functie bestaat ongeveer sinds het jaar 2000, en wordt door diverse zorgmedewerkers (met diverse vooropleidingen) vervuld.
Hoe te communiceren met dementerende ouderen
Hulpmiddelen en tips
Communicatieproblemen bij dementie zijn onvermijdelijk. Al bij beginnende dementie komen ze voor.
Gelukkig zijn er hulpmiddelen en methodes die goed werken. Een aantal daarvan zetten we hieronder op een rijtje. Hopelijk heeft u iets aan onze tips.
5 leuke activiteiten voor demente ouderen
Voor ouderen met dementie zijn er genoeg leuke activiteiten te bedenken. Meer dan u denkt! Zelfs zwaar dementerende mensen kunnen nog lol aan het leven beleven.
Daarom presenteren we u de 5 leukste/creatiefste/eenvoudigste ideeën die we online konden vinden. Hier komen ze!
Omgaan met gedragsproblemen bij dementie
Helaas gaat dementie vaak gepaard met probleemgedrag. De hersenen van de dementerende gaan immers achteruit. Dat kan leiden tot onder andere agressie, achterdocht en agitatie.
In dit artikel krijgt u tips en handvatten om er beter mee om te gaan. Geschikt voor mantelzorgers, familie, verpleegkundigen en verzorgenden.
3 manieren om eerlijkheid van AI in de zorg te borgen
Kunstmatige Intelligentie (AI) is overal in opmars. Oók in de zorg. De voordelen kunnen heel groot zijn. Denk aan kanker (veel) eerder opsporen, en een (veel) betere behandeling bepalen. Maar ook bij AI dreigt (onbedoelde) discriminatie. Hoe zit dat? En hoe borgen we een eerlijke AI in de zorg?
