De bekendste en meest voorkomende vorm van dementie is de Ziekte van Alzheimer. Maar er zijn ook andere soorten: vasculaire dementie en lewy body bijvoorbeeld.
In dit artikel geven we per soort dementie enkele specifieke tips. Geschikt voor mantelzorgers, familie, verpleegkundigen en verzorgenden.
Dit is deel 5 van onze blogserie over omgaan met dementie
Vindt u in dit artikel niet de tips die u zoekt? Dan vindt u die zeker wél in 1 van de andere delen uit deze serie:
- Deel 1: Tips voor patiënten
- Deel 2: Tips voor familie en mantelzorgers
- Deel 3: Tips voor hulpverleners/verzorgers
- Deel 4: Tips bij gedragsproblemen door dementie
- Deel 6: Verder leren, lezen en kijken over dementie: artikelen, boeken, filmpjes en cursussen
Soorten dementie
- Alzheimer
- Vasculaire dementie
- Lewy body dementie
- Frontotemporale dementie
- Semantische dementie
Per soort geven we hieronder tips. De tips die we in eerdere artikelen in deze serie gaven, zijn over het algemeen van toepassing op alle genoemde vormen. Lees die dus ook!
Omgaan met Alzheimer
Van alle personen met dementie heeft 70% de Ziekte van Alzheimer.
Alzheimer gaat vooral gepaard met geheugen- en oriëntatieproblemen. De problemen beginnen klein. Maar naar mate de ziekte vordert, raakt de patiënt steeds meer van zichzelf ‘kwijt’.
Wat u kunt doen:
Alle tips in onze blogserie zijn van toepassing op Alzheimer. We verwijzen u dan ook graag naar een van deze artikelen.
Omgaan met vasculaire dementie
Ongeveer 10-15% van de dementerenden heeft vasculaire dementie.
Deze vorm kenmerkt zich door een vertraging in denken, praten en/of bewegen. U merkt het aan problemen met:
- Taal gebruiken en begrijpen
- Voorwerpen herkennen
- Dagelijkse handelingen uitvoeren
- Het vermogen om logisch te redeneren
De patiënt weet dat hij geestelijk achteruitgaat. Meestal tot in een vergevorderd stadium. Dat heeft invloed op zijn/haar gemoedstoestand: somberte, opstandigheid, snelle emotiewisselingen, etc.
Bij vasculaire dementie zijn er vaak goede en slechte dagen. Ook kan deze vorm gepaard gaan met waanideeën en hallucinaties. De patiënt zal steeds passiever worden naarmate de dementie vordert.
Wat u kunt doen:
- Toon begrip voor de negatieve invloed op het gemoed; het is zwaar om je bewust te zijn van je eigen achteruitgang.
- Blijf rustig uitleggen waarom het belangrijk is mee te werken aan therapieën; dan is de kans het grootst dat je de opstandigheid wegneemt.
- Blijf zelf kalm bij extreme emoties; zo versterk je ze niet onnodig.
- Ga zo veel mogelijk mee in de waanideeën en hallucinaties; zolang er geen gevaar is voor de patiënt zelf en anderen, is dat de weg van de minste weerstand.
Bron en verder lezen: ziekenverzorgende.nl/vasculaire-dementie
Omgaan met ‘lewy body’ dementie
Lewy body (ook wel: ‘lewy bodies’) wordt vaak niet herkend. Het komt dan ook vaker voor dan men denkt: zo’n 10-15% heeft het. Men noemt het ook wel ‘de vergeten dementie’.
Er is al snel verwarring met Alzheimer of vasculaire dementie. Dat komt omdat de symptomen grotendeels overeenkomen: geheugenproblemen, moeite met alledaagse handelingen, trager denken, hallucinaties, etc.
Wat u kunt doen:
Is de diagnose ‘lewy body’ vastgesteld? Neem dan de tips ter harte die u in deze blogserie vindt. De meeste zijn direct toepasbaar bij deze vorm van dementie.
Daarnaast is er één belangrijk inzicht bij deze vorm van dementie: mensen die het hebben, zijn overgevoelig voor antipsychotica. Bij toedienen kunnen zij last krijgen van:
- Bewegingsstoornissen
- Meer zweten
- Hogere lichaamstemperatuur
- Ongewoon hoge hartslag
- Schommelende bloeddruk
- Overmatige speekselproductie
- Lager bewustzijn
- Bleek worden
- Veel hogere afscheiding van huidsmeer
- Veel lagere geestelijke functies, in combinatie met lichamelijke onbeweeglijkheid
Herkent u deze symptomen? Stop dan direct met de antipsychotica en bel de arts.
Bron en verder lezen: innovatiekringdementie.nl/lewy-bodies
Omgaan met frontotemporale dementie
Frontotemporale dementie is zeldzaam: het komt voor bij 3% van dementiepatiënten.
De typische symptomen bij Alzheimer (geheugenproblemen, geen besef van tijd, etc.) komen bij deze vorm pas veel later voor. Bij frontotemporale dementie zijn er veel meer veranderingen merkbaar in gedrag en persoonlijkheid.
U merkt het het eerst aan ongevoeligheid: minder empathie voor anderen. Emoties van anderen niet herkennen. En later bijvoorbeeld meer eetlust en dwangmatig gedrag.
Wat u kunt doen:
- Onthoud dat de veranderingen door de dementie komen; het is niet persoonlijk tegen u gericht.
- Koester de goede momenten; hoewel de ander steeds meer verandert, zijn er lange tijd ook nog goede dagen.
Bron: ftdlotgenoten.nl/frontotemporale-dementie
Omgaan met semantische dementie
Semantische dementie is een zeldzame vorm van de ziekte.
Deze soort levert vooral problemen op met taal: de patiënt begrijpt steeds meer woorden niet meer (‘wat is een potlood?’). En kan steeds minder op woorden komen. Communicatie wordt hoe langer hoe lastiger.
Later vertoont de dementerende dwanggedrag. En uiteindelijk zijn er ook problemen met het geheugen.
Wat u kunt doen:
- Logopedie kan helpen; de patiënt krijgt training om op een andere manier te spreken of taal te gebruiken. Dat kan enorm schelen in de communicatie.
- Communiceer zelf ook anders: zeg bijvoorbeeld ‘de rode drank op het aanrecht’ als iemand niet meer weet wat ‘wijn’ is. Gebruik ook fotoboeken en/of plaatjes.
- Neem de ziekte niet persoonlijk; mensen met semantische dementie raken steeds meer naar binnen gekeerd. Ze staan niet meer open voor jou of anderen. Dat doen ze niet expres!
- Ga zo veel mogelijk mee in dwanggedrag; soms is het juist fijn en geeft het rust. Zolang het niet té dwangmatig is en geen gevaar oplevert, hoeft het geen probleem te zijn.
- Houd ook oog voor wat nog wél gaat; sommige dingen onthoudt iemand nog gewoon.
Bron en verder lezen: ftdlotgenoten.nl/semantische-dementie
Heeft u méér nodig dan tips?
Wij kunnen adviseren over (mantel)zorg. Bel 020 63 66 837 voor direct contact of stuur een e-mail aan info@zusterjansen.nl
