Een verslaving is een ingewikkeld probleem. Mensen die verslaafd zijn, bijvoorbeeld aan drugs of alcohol, moeten namelijk geheel zelf de beslissing maken om beter te willen worden. U kunt daarbij deels helpen, maar u kunt een ander niet sturen als deze persoon het zelf niet wil. Dat zorgt dikwijls voor veel frustratie bij mantelzorgers. Hoe moet u iemand helpen die misschien wel niet geholpen wil worden, of die in strijd is met zichzelf over het verslavingsprobleem? In dit artikel vertellen we iets meer over hoe het is om te zorgen voor iemand met een verslaving, en wat u eventueel kunt doen als u zich in deze situatie bevindt.
Vraag advies aan een deskundige
Als mantelzorger van iemand met een verslaving, wilt u natuurlijk doen wat het beste is voor uw naaste. Maar weet u voldoende van verslaving af om hierover te kunnen oordelen? Het wordt aangeraden om, wanneer u mantelzorger wordt, veel informatie te vergaren over wat een verslaving precies inhoudt en wat voor invloed dit op iemand kan hebben. Niet alleen op iemands gezondheid en zorgbehoefte, maar ook op iemands karakter, op de keuzes die iemand maakt en op hoe hij/zij in het leven staat. Probeer daarom ook advies te krijgen over hoe u uw naaste met een verslaving het beste kunt opvangen en begeleiden. Verderop in dit artikel noemen we enkele instanties waar u terechtkunt voor dit soort informatie.
Iemand helpen die zijn/haar verslaving niet erkent
Meestal bestaat het vermoeden al wel langer: uw familielid heeft waarschijnlijk een verslavingsprobleem. Dit kan een alcoholprobleem zijn, of een drugsprobleem, maar er zijn ook verschillende andere verslavingen die een behoorlijke invloed kunnen hebben op het dagelijkse leven. Het is vooral moeilijk als de ander zelf niet vindt of erkent dat hij/zij een probleem heeft. Het is dan namelijk lastig om hulp te bieden: iemand zonder probleem heeft tenslotte toch geen hulp nodig?
Wat u in deze situatie vooral niet moet doen, is iemand meer ruimte geven om deze ongezonde leefstijl door te zetten. Dat wil zeggen: geef deze persoon geen geld als het op is, verzin geen excuses richting familie als hij/zij ergens niet mee naartoe gaat, meld hem/haar niet continu ziek op het werk, etc. Het kan heel moeilijk zijn om deze dingen niet te doen, omdat u zich machteloos voelt als u de situatie op zijn beloop laat. Gelukkig hoeft u ook dat niet te doen. U kunt ook iemand steunen zonder dat u erin meegenomen wordt, zelfs iemand die eigenlijk niet geholpen wil worden. Het belangrijkste is hierbij dat u dit niet alleen doet, maar dat u steun zoekt bij organisaties die zich hier speciaal op richten. IrisZorg bijvoorbeeld is een organisatie die zich in Gelderland, Overijssel en Flevoland inzet voor verslaafden en hun families en vrienden. U kunt er bijvoorbeeld een speciale training volgen over hoe u moet omgaan met een verslaafde in uw directe omgeving, waarbij u precies leert wat u beter wel en niet kunt zeggen en/of doen. Er zijn ook trainingen die zich richten op hoe u persoonlijk beter met de situatie kunt omgaan.
Hoe gaat u om met een verslaafd familielid?
Op de website www.brijder.nl wordt informatie gegeven aan familieleden en naasten, over hoe zij het beste kunnen omgaan met een verslaafd familielid. Zij geven onder andere de volgende adviezen:
- Als er problemen zijn, kaart deze dan zo vroeg mogelijk aan
- Praat met uw naaste als hij/zij nuchter is
- Gebruik geen loze argumenten of dreigementen
- Maak goed duidelijk waar u (of uw gezin) last van heeft
- Zoek afleiding voor uzelf, doe dingen waar u energie van krijgt en die voor ontspanning zorgen
- Los geen problemen op voor de verslaafde: dit is zijn/haar eigen verantwoordelijkheid
- Benadruk de positieve kanten van uw naaste
- Ga niet aan uzelf twijfelen, en schaam u niet voor de omstandigheden van uw naasten. Blijft hierover praten met mensen in uw omgeving die u vertrouwt
- Spreek altijd over gedrag, niet over gebruik
Op zoek naar balans voor u en uw naaste
Uw naaste moet zelf de eerste stap zetten richting genezen. Dit kan bijvoorbeeld door naar de huisarts te gaan en een verwijzing te krijgen voor bezoek aan een speciale polikliniek. Voor jongeren onder de 18 jaar wordt verslavingszorg overigens vergoed door de gemeente, bij volwassenen is het eigen risico van de basisverzekering van toepassing. Het is niet altijd nodig om volledig opgenomen te worden in een afkickkliniek: dit kan belangrijke informatie zijn voor uw naaste. Uiteraard hangt dit wel af van de soort verslaving en de ernst ervan.
Als uw naaste hulp heeft gezocht, en zelfs als hij/zij nog niet zover is, is het van belang dat u zich ook concentreert op uw eigen situatie en uw ontwikkeling. Wat kunt u doen om de situatie gezonder te maken, om uw naaste beter te begrijpen en om zelf goed om te kunnen gaan met de omstandigheden? Het kan tenslotte heel pijnlijk en emotioneel zijn om te zien dat iemand van wie u houdt, afhankelijk is van bepaalde middelen. Het is dus essentieel dat u zorgt dat deze situatie uw leven niet geheel overneemt. Dat u dingen blijft doen waar u van geniet, en dat u beseft dat u uw naaste niet kunt dwingen tot het veranderen van zijn of haar gewoonten. Zoek steun bij lotgenoten en praat over wat er gaande is, met iemand die u vertrouwt.
Wilt u meer lezen? Bekijk dan onder andere ook deze websites over (hulp bij) verslaving:
