Wat zijn de meest voorkomende oorzaken van een delier bij ouderen? Voordat we die behandelen, eerst een belangrijke opmerking:
Het is niet altijd even gemakkelijk om de oorzaak van een delier te achterhalen. Vaak spelen er meerdere tegelijk. Ga daarom niet te snel uit van een van onderstaande oorzaken; alleen zorgprofessionals kunnen de oorzaak met enige zekerheid vaststellen.
Maar denkt u dat u of uw naaste risico loopt? Bespreek dit met uw (huis)arts! Want hoe eerder een delier herkend wordt, hoe groter de kans op goed herstel.
Een delier wordt altijd veroorzaakt door lichamelijke (somatische) oorzaken:
- Dementie
- Parkinson
- Hart- en vaatziektes
- Infecties
- Stofwisselingsziektes
Behalve ziektes/aandoeningen kunnen ook de volgende oorzaken leiden tot een delier:
- Operatie
- Medicatie
- Overige oorzaken
Dementie
Een delier is een staat van verwardheid, die heel plotseling optreedt. Aangezien dementie een ziekte is die de hersenen aantast, is er ook een (steeds) grotere kans op een delier.
U moet vooral opletten als er naast de dementie andere ziektes/aandoeningen spelen (zoals degene die hieronder genoemd worden, zoals een blaasontsteking of andere infecties).
Maar ook behandelingen bij dementie kunnen een rol spelen. Bijvoorbeeld medicatie, met name wanneer die gewisseld worden.
Parkinson
Net als dementie is Parkinson een hersenaandoening waarbij cellen afsterven. Dat verhoogt de kans op een delier. En net als bij dementie is het vaak een combinatie van oorzaken, zoals een operatie, infectie of medicijnen.
Hart- en vaatziektes
In het algemeen kunnen hart- en vaatziekten een delier veroorzaken. Eén van de belangrijkste daarvan is hartfalen:
Hartfalen betekent dat het hart niet genoeg bloed rondpompt in het lichaam. Dan hoopt vocht zich op, bijvoorbeeld in de benen of armen.
Hartfalen is dus een chronische ziekte, wat ertoe kan leiden dat het delier zelf ook chronisch is. Oftewel: steeds terugkeert. Dus als dit inderdaad de oorzaak is, is het belangrijk om deze aan te pakken.
Infecties (zoals blaasontsteking)
Ouderen hebben vaak last van infecties, waarvan een blaasontsteking een van de meest voorkomende is. Maar het kan natuurlijk ook gaan om een longontsteking.
Gelukkig zijn de meeste infecties goed te behandelen, bijvoorbeeld met antibiotica. Dan zou een delier ook moeten uitblijven, tenzij er natuurlijk nog een andere onderliggende oorzaak is.
Stofwisselingsziektes
Een delier kan ook metabole oorzaken hebben. Oftewel: een probleem met de stofwisseling. Dit speelt bijvoorbeeld bij suikerziekte, of wanneer de werking van de schildklier verandert.
Operatie
Een operatie gaat vaak gepaard met stress en angst. Bovendien haalt het de patiënt uit zijn of haar slaapritme. Mede door de narcose, waarvan iedereen – niet alleen ouderen – vaak wat verward en gedesoriënteerd uit ontwaken.
Daarom komt een delier vaak voor wanneer iemand – met name boven de 60 jaar – wakker wordt na de operatie. Zeker als er daarnaast een hersenziekte meespeelt, zoals dementie of parkinson.
Medicatie
Ouderen gebruiken vaker medicijnen dan jongere mensen. Ze wisselen ook vaker van medicatie. De bijwerkingen ervan kunnen tot een delier leiden. Denk bijvoorbeeld aan de volgende medicijnen:
- Medicatie bij hersenziektes zoals dementie en Parkinson
- Plaspillen
- Morfine
Overige oorzaken
Naast bovengenoemde meest voorkomende oorzaken, zijn er nog enkele andere die we toch willen noemen:
- Sterven: iemand kan vlak voordat hij of zij overlijdt een hevig delier krijgen (zogenaamd ‘terminaal delier’
- Alcoholisme: bij zwaar alcoholmisbruik kan het zogenaamde ‘delirium tremens’ optreden. Dit komt echt bij ouderen zelden voor, omdat dit probleem veel minder speelt dan bij jongere leeftijdsgroepen
- Hersenbloeding
- Stoppen met roken: vanwege het ontwennen aan nicotine
Verder lezen
Lees ook onze andere artikelen, die je kunnen helpen een delier te herkennen:
Herkent u oorzaken en maakt u zich zorgen om een delier?
Als het goed is, zijn de behandelaars (zoals de huisarts en specialisten) goed op de hoogte van de risico’s op een delier. Maar het is altijd goed om dit op te noemen en te uiten dat u zich zorgen maakt. Wellicht kan de behandelaar u enigszins geruststellen.
Als bovenstaande oorzaken spelen bij een oudere (en er dus ook risico is op een delier), is vaak ook hulp nodig. Dat stelt ook gerust: er is vaker iemand in de buurt die een oogje in het zeil kan houden.
Via particuliere thuiszorg regelt u dat iemand veilig thuis kan blijven wonen, terwijl u zelf de regie houdt. Wilt u hierover vrijblijvend van gedachten wisselen met onze zorgcoördinator? Bel dan 020 63 66 847.
Auteur: redactie Zuster Jansen
