Bij klimaatverandering denkt men vaak aan fossiele brandstoffen, ontbossing en landbouw als oorzaken van de opwarming van de aarde. Maar ook de zorgsector is een grote vervuiler. En dat beseft de medische wereld zich de afgelopen maanden steeds beter: dit voorjaar is zelfs de Landelijke Groene Zorg Alliantie opgericht.

Klimaatverandering vormt een bedreiging voor onze samenleving. Hittegolven zijn geen uitzondering meer, er is sprake van luchtverontreiniging en mensen hebben vaker last van allergische reacties, omdat de pollenseizoenen langer duren. Tijdens de klimaattop in Glasgow ging het meer dan ooit over de gezondheidscrisis die klimaatverandering kan veroorzaken. Voorheen ging het met name over temperatuurdoelen en fossiele brandstoffen, maar nu pleitte een grote internationale afvaardiging uit de medische wereld om ook dit facet in de slotverklaring op te nemen.

Zorgsector in Nederland verantwoordelijk is voor 7 procent van de CO2 uitstoot

Echter, de zorgsector kan zelf ook nog grote stappen maken om de milieuvervuiling te beperken. Uit een onderzoek uit 2019 is gebleken dat de zorgsector in Nederland verantwoordelijk is voor 7 procent van de CO2 uitstoot. Ook heeft het maken-, en dumpen van medicijnen een grote impact op het milieu. De medische wereld veroorzaakt namelijk een flinke afvalberg en zo’n 30 procent daarvan komt uit de operatiekamers.

Volgens Evelyn Brakema, onderzoeker duurzaamheid en gezondheid en huisarts in opleiding, heeft verduurzaming in de zorgsector geen topprioriteit: “Neem bijvoorbeeld de operatiekamers in het Leids Universitair Medisch Centrum. De ventilatiesystemen in de OK’s staan er dag en nacht aan, de hele week. En die kunnen niet uit, dat is zo ontworpen in een tijd dat duurzaamheid nauwelijks een rol speelde. “

Maar het verschil kan al gemaakt worden in huisartsenpraktijken. Daar wordt bijvoorbeeld nog vaak gebruik gemaakt van plastic eendenbekken voor inwendig onderzoek bij vrouwen, terwijl er ook metalen eendenbekken zijn die je na een schoonmaakbeurt kan hergebruiken. De plastic eendenbekken worden na eenmalig gebruik weggegooid en dat levert een enorme afvalberg op.

Landelijke Groene Zorg Alliantie opgericht

De medische wereld beseft dat het anders moet: in maart werd de Landelijke Groene Zorg Alliantie opgericht, waarbij uiteenlopende beroepsgroepen aanhaakten en zich nog steeds aansluiten: van groene gynaecologen en urologen tot groene huisartsen en IC’s. Ook hebben meer dan 50 landen tijdens de klimaattop in Glasgow toegezegd om hun eigen gezondheidszorg te gaan verduurzamen, waaronder ook Nederland.

Toch is er volgens Brakema nog veel werk aan de winkel: “We lopen achter. Een hele generatie jonge artsen wordt nu opgeleid zonder dat er iets in het curriculum voorkomt over duurzaamheid. We moeten onze richtlijnen en protocollen aanpassen en we hebben nieuwe regels nodig van de overheid. Ook is de medische zorg nu te veel gericht op behandelen. De meest duurzame zorg is de zorg die niet gegeven hoeft te worden. We moeten veel meer gaan doen aan preventie en het helpen van mensen bij een gezonde leefstijl.”

Auteur: redactie Zuster Jansen