Als het over kosten in de zorg gaat, krijgt de overhead er het eerste van langs. Want al dat geld in afdelingen die NIET direct zorg leveren, dat is toch nutteloos? Elke euro moet naar de uitvoering gaan, toch?

Gemiddeld gaat 16 tot 22 procent van de totale kosten van zorgorganisaties naar overhead. Is dat niet veel te veel?

Wat is overhead precies?

De definitie op Wikipedia luidt:

“De overhead of vaste lasten is het deel van een budget dat een organisatie aan de eigen organisatie besteedt. Het is een maat voor de efficiëntie van een organisatie. Geld dat een organisatie aan zichzelf besteedt, komt niet ten goede aan de doelen van deze organisatie.”

Dat klinkt niet alsof overhead heel erg urgent is. ‘Geld dat een organisatie aan zichzelf besteed’? Kunnen ze dat geld dan niet beter aan de klant/cliënt besteden?

Geldt dat niet met name voor de zorg?

Is overhead echt nodig in de zorg?

Het korte antwoord is: ja.

Zonder overhead loopt iedere organisatie binnen een dag vast. Denk alleen maar aan domotica: als de techniek hapert, moet een uitvoerende medewerker toch echt kunnen rekenen op ondersteuning van de IT-afdeling.

Overhead van een zorgorganisatie is onder andere belangrijk voor:

• Ondersteuning aan het primaire proces. Denk dus aan IT, maar bijvoorbeeld ook onderhoud en schoonmaak van zorglocaties.
• Inzicht in kosten en opbrengsten. Iedere organisatie moet weten waar het geld verdiend wordt, en waar verloren. Voor zorgorganisaties telt dit misschien wel dubbel.
• Inzicht in productiviteit. Dat geldt niet alleen voor het primaire proces, maar juist óók voor de overhead: in welke mate draagt iedere functie bij aan de doelmatigheid van de zorg?
• Goede communicatie. Hoe zorg je dat zorgmedewerkers altijd op de hoogte blijven van cruciale informatie? Denk aan de nieuwste zorgprotocollen.
• Hoe vind je goede medewerkers? Hoe zorg je voor hun ontwikkeling? Hoe stuur je ze aan? En…hoe behoud je ze?

Dit zijn geen wereldschokkende inzichten. Het is juist heel logisch dat ook een zorgorganisatie hier overhead voor nodig heeft. Toch blijft het een fel discussiepunt, júist in de zorg. En júist nu, omdat de kosten toenemen en de tarieven steeds lager lijken te moeten.

Kritisch (blijven) kijken naar overhead

Overhead is er altijd geweest. En zal er altijd zijn. Ook in de zorg. Hoe kunnen ze anders grip houden op de organisatie?

En ja, natuurlijk moet iedere organisatie kritisch blijven kijken naar de overhead. Of het beter en efficiënter kan. Of de overhead écht nodig is, of de toegevoegde waarde maximaal is. En de kosten minimaal.

De volgende vragen zijn bijvoorbeeld van belang:

• Wanneer is de overhead van toegevoegde waarde?
• Wat mag het kosten?
• Wat vraagt dat van de organisatie en haar personeel?

Effectieve en efficiënte overhead, net als de zorg zelf. Om dat te behalen, moet men elkaar intern scherp houden. Concrete afspraken maken. Monitoren. Ook dat kost geld, maar dat betaalt zich later terug.

Wat de ‘perfecte’ overhead is? Dat is niet te zeggen. Iedere organisatie is anders. Maar op basis van onder andere kengetallen kom je een heel eind.

Zorgorganisaties zouden ook bij elkaar kunnen kruipen: leren van elkaar. Gezamenlijk inkopen. Personeel uitwisselen. Zomaar een paar dingen die veel winst/besparing kunnen opleveren.

Overhead draagt bij aan goede en betaalbare zorg

We kunnen ons voorstellen dat u af en toe kritisch bent over de uitgaven van zorgorganisaties. Maar onthoud dan dat overhead wel degelijk bijdraagt aan de kwaliteit van zorg die u krijgt.

Hopelijk heeft dit artikel u daarvan weten te overtuigen.

Auteur: redactie Zuster Jansen