Het zorgpersoneel heeft het zwaar. Er zijn te weinig handen aan het bed, hoge kosten en veel zorgmedewerkers raken overbelast. Uit onderzoek blijkt dat er in de verpleegkundige zorg veel handelingen geschrapt kunnen worden om tijd, geld en leed te besparen. Het Radboudumc deed er onderzoek naar in opdracht van ZonMw en publiceerde een nieuwe lijst met 67 aanbevelingen.
De lijst, opgesteld door het Radboudumc IQ healthcare (een internationaal topcentrum voor onderzoek en onderwijs van kwaliteit, veiligheid en innovatie in de gezondheidszorg), bevat 67 handelingen waarvan aangetoond is dat ze niet werken of in de ergste gevallen zelfs schade veroorzaken. Als verpleegkundigen deze handelingen schrappen, kunnen ze veel leed, geld en tijd besparen. Hierdoor kunnen ze de waardevolle tijd die gewonnen wordt, besteden aan passende zorg voor patiënten.
RENEW
Ook binnen het project RENEW, een samenwerking van Vilans, IQ Healthcare, Radboudumc, Hogeschool Arnhem Nijmegen en V&VN, is “beter laten” een belangrijk speerpunt. RENEW staat voor meeR gEpast gebruik met beter lateN in dEWijk en is in het najaar van 2021 gestart. Met het project hopen de partijen meer inzicht te krijgen in de effectiviteit van verschillende strategieën voor het verminderen van niet-gepaste zorghandelingen. Het verschil met de nieuwe “Beter laten-lijst” is dat er nu per sector een overzicht is gemaakt van handelingen die zijn geprioriteerd door het werkveld. Daarbij is er ook een “Beter doen-lijst” ontwikkeld.
Schrappen die handel(ingen)!
De onderzoekers van het Radboudumc doorzochten 72 kwaliteitsstandaarden en richtlijnen voor verpleegkundigen. Ze zochten naar suggesties die aangeven dat verpleegkundigen bepaalde handelingen beter kunnen vermijden, op voorwaarde dat er bewijs is dat deze handelingen ineffectief zijn. De handelingen die volgens de onderzoekers beter vermeden kunnen worden gaan over vrijheidsbeperkende maatregelen, blaasspoelen om urineweginfecties te voorkomen, minder lagen gebruiken onder de patiënt vanwege decubitus (doorliggen) en te vaak wassen of douchen in verband met huidirritatie. Verzorgend wassen zou bijvoorbeeld voor zowel de patiënt, als voor de verpleegkundigen een win-win situatie betekenen. Bij verzorgend wassen wordt de cliënt met een washandje of -doekje gewassen. Afdrogen is meestal niet nodig doordat de lotion vervliegt. Het zorgt voor meer comfort en minder huidproblemen bij de patiënt en tegelijkertijd voor minder fysieke belasting en tijd bij de verpleegkundige.
Financieel voordeel
Bovendien brengt verzorgend wassen ook een financieel voordeel met zich mee. Jaarlijks worden er ongeveer vijf miljoen mensen op bed gewassen. Als 20 procent van de ziekenhuispatiënten verzorgend gewassen wordt (in plaats van wassen met water en zeep) besparen we daarmee zo’n vijf miljoen euro per jaar aan tijdsinvestering. Er zijn geen exacte cijfers bekend over het wassen in verpleeghuizen en wijkverpleging, maar ook dit zou (op grote) schaal voor een gigantische besparing kunnen zorgen.
Beter doen-lijst
Er is ook een tegenhanger van de “Beter laten-lijst” opgesteld: de “Beter doen-lijst”. Hierin staan 414 aanbevelingen vermeld met handelingen die juist wél uitgevoerd moeten worden. Valpreventie maakt daar een belangrijk onderdeel van uit. Bij de aanbevelingen met betrekking tot valpreventie is bekend dat de directe medische zorgkosten die verband houden met valincidenten bij 65-plussers die op de Spoedeisende Hulp (SEH) werden opgenomen en/of in het ziekenhuis werden behandeld, in 2020 maar liefst 1,1 miljard euro bedroegen. Naar schatting lopen die kosten tegen 2030 op tot maar liefst 2,4 miljard euro (Veiligheid NL, 2021). Het opsporen van ouderen met een verhoogd risico op vallen is de eerste belangrijke stap in effectieve valpreventie. Verpleegkundigen en verzorgenden, zowel in de thuiszorg, verpleeghuizen als ziekenhuizen, spelen hierbij een essentiële rol.
Getty Huisman
Getty Huisman, projectleider en senior onderzoeker bij het Radboudumc IQ healthcare, vindt de 67 aanbevelingen nog tegenvallen: “Dit staat in schril contrast met het aantal dat voor de artsen werd gevonden. We hebben ook nu in de huidige richtlijnen relatief weinig ‘Beter Laten’ aanbevelingen kunnen vinden. Dit komt onder meer omdat er weinig onderzoek gedaan is om scherpe aanbevelingen op te stellen voor de praktijk. Dit bewijst dat er veel meer verpleegkundig onderzoek nodig is.”
Auteur: redactie Zuster Jansen
