Het is ondertussen algemeen bekend: door de vergrijzing neemt het aantal mensen met dementie toe. Sinds 1950 is dit aantal verzesvoudigd en dat schetst een weinig hoopgevend beeld voor de toekomst. Opmerkelijk is dat de ziekte veel vaker vrouwen treft. Hoe is het mogelijk dat mannen vaker gespaard blijven?
Volgens stichting Alzheimer Nederland krijgt 1 op de 7 mannen dementie en maar liefst 1 op de 3 vrouwen. Dat is een fors verschil. Voorheen werd de hogere dementiekans bij vrouwen gelinkt aan het feit dat vrouwen over het algemeen langer leven dan mannen. Echter, twee nieuwe onderzoeken suggereren dat de oorzaak niet alleen leeftijd gerelateerd is. De darmmicrobiota en oestrogeenproductie lijken ook invloed te hebben op het ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer. De onderzoeken werden uitgevoerd aan de Universiteit van Chicago en verschenen op 21 januari in het wetenschappelijk tijdschrift Scientific Reports.
De invloed van oestrogeenproductie
De wetenschappers onderzochten mannelijke en vrouwelijke (zieke) muizen. Er werd geanalyseerd hoe alle muizen op de ziekte reageerden. Bij sommige vrouwelijke muizen werden de eierstokken weggehaald. Hiermee stopte ook de productie van oestrogeen. Het gevolg? De Alzheimer markers (lichaamseigen stofjes die je kan meten en die weergeven wat er in het lichaam aan de gang is) namen af. Om te controleren of oestrogeen inderdaad de “aanstichter” was, kregen diezelfde muizen vervolgens weer estradiol toegediend. Dat is een vrouwelijk geslachtshormoon en valt in de groep van oestrogenen. En wat bleek? De Alzheimer markers namen weer toe.
“Oestrogeen lijkt de drijvende kracht te zijn achter de veranderingen die we zien in de pathologie van de ziekte van Alzheimer. We zien in dit onderzoek dat de oestrogeenspiegel altijd invloed heeft op amyloïde afzettingen”, aldus Sangram Sisodia, één van de onderzoekers. Er is al eerder bewezen dat amyloïde-ophopingen de hersenen aantasten. De eiwitten klonten dan samen tussen de hersencellen. “Als je de oestrogeenbron bij muizen in een zeer vroeg stadium wegneemt, verdwijnt de amyloïde afzetting. Dat is vrij opmerkelijk.”
Darmmicrobiota
In een volgend onderzoek ontdekten de wetenschappers een potentieel verband tussen de darmflora en het optreden van de ziekte van Alzheimer. Meerdere muizen kregen medicatie toegediend die invloed heeft op de darmflora. Het onderzoeksteam zag vervolgens positieve veranderingen. Opmerkelijk was dat deze veranderingen zich alleen voordeden bij mannelijke muizen. Ook dit is mogelijk te wijten aan vrouwelijke hormonen: “Het is mogelijk dat oestrogenen de samenstelling en overvloed van bepaalde soorten bacteriën beïnvloeden”, zo legt Sisodia uit.
Vervolgonderzoek is noodzakelijk
Vervolgonderzoek zal de resultaten van dit onderzoek moeten verklaren, maar Sisodia is voorzichtig positief: “Als we bepaalde doelmoleculen kunnen identificeren, kunnen we misschien een medicijn ontwikkelen om de effecten te verminderen. Ik denk dat dit een uitstekende therapeutische benadering kan zijn, op zijn minst voor 50 procent van de bevolking.”
Auteur: redactie
