De Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) heeft een nieuw rapport gepubliceerd over de eerstelijnszorg. Hierin wordt beschreven wat de huidige situatie is, maar ook wat de “gevaren” en knelpunten voor de toekomst zijn. En die toekomst ziet er niet rooskleurig uit met het huidige zorgstelsel. Kortom: er moet aan de bel getrokken worden.
Jet Bussemaker benadrukt het belang van de huisartsenzorg en wijkverpleging; “De basiszorg is het fundament voor het zorgstelsel daarachter, dus we moeten dit nu goed regelen om de zorg overeind te houden.” De RVS zou meer regionale samenwerkingen willen zien tussen huisartsenpraktijken, wijkverpleging, fysiotherapeuten en maatschappelijk werkers.
Twijfel over toegankelijkheid van de zorg
Volgens de RVS is de betaalbaarheid van de zorg een belangrijk speerpunt, maar de Raad maakt zich voornamelijk zorgen over de kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg, want er is een landelijk tekort aan huisartsen. Maar liefst 60 procent van de huisartsenpraktijken heeft momenteel een patiëntenstop. Daar bovenop wordt er ook nog eens verwacht dat 30 procent van de huisartsen binnen zes jaar met pensioen gaat.
Volgens Marinka van Dijk, huisarts in het Drentse dorp Nieuw-Buinen, is het probleem schrijnend. Al sinds de zomer moet ze alle zeilen bijzetten om haar praktijk overeind te houden. Ze werkte voorheen samen met twee andere huisartsen, maar die kregen beiden een burn-out als gevolg van een te hoge werkdruk. Van Dijk is daarom genoodzaakt om waarnemers op afstand in te zetten. Zij helpen patiënten telefonisch. “We hebben er een paar, in Amsterdam bijvoorbeeld, maar ook eentje in Zuid-Afrika en een in Denemarken.”
Versnippering
Echter, het gevolg van al deze verschillende waarnemers is versnippering van de zorg: “Op vijf dagen in de week heb ik vijf verschillende dokters die allemaal een halve of hele dag meewerken. Elke keer moeten ze zich opnieuw inlezen in het verhaal of de patiënt moet het telkens opnieuw vanaf het begin vertellen”, aldus Van Dijk.
Al sinds een paar jaar neemt het aantal huisartsen met een eigen praktijk af en dat vindt Bussemaker een zorgelijke ontwikkeling: “We kijken niet meer voldoende naar de waarden waar de huisarts en de wijkverpleging voor opgericht zijn. Dat is het langdurig contact met een groep patiënten in een wijk. Het is geen oplossing als je iemand in een callcenter 300 kilometer verderop moet bellen en een volgende keer weer iemand anders aan de telefoon krijgt. Dat gaat voorbij aan de kernwaarde van de huisarts.”
Nieuwe visie
Om de tekorten aan te pakken en te kunnen opvangen is het Ministerie van Volksgezondheid een nieuwe visie voor 2030 aan het formuleren. Maar, Frans Meijman (voormalig huisarts en hoogleraar aan het VUmc) vreest dat 2030 al veel te laat is en noemt dat jaartal als streefdatum voor een herschikking zelfs “onverantwoord”. Als de huisartsenzorg nu weg zou vallen, is er geen enkele partij die ingrijpt. “Het zijn de zorgverzekeraars die zorgplicht dragen. Maar die kunnen zich beroepen op overmacht, als alle huisartsenpraktijken al vol zitten”, zo meldt Meijman.
Van Dijk is gespannen voor de toekomst. “We gaan natuurlijk zien dat er steeds minder huisartsen zijn ten opzichte van het aantal zorgbehoevende patiënten. Daarvoor kan je allerlei hulptroepen inschakelen, zoals we nu doen, maar ik denk dat het belangrijk is dat we juist ook in landelijke gebieden de kleinschalige zorg blijven geven, met de betrokkenheid van de dokters hier.”
Auteur: redactie Zuster Jansen
