Maar liefst 520 parkinsonpatiënten hebben de afgelopen jaren een smartwatch gedragen en namen daarmee deel aan een grootschalig onderzoek. Het horloge registreerde onder andere de bewegingen en hartslag van de patiënten, waardoor onderzoekers nu bergen aan nieuwe data tot hun beschikking hebben. Het gevolg? Een nieuw AI-lab om alle gegevens te kunnen analyseren. Aan Luc Evers, promovendus van het Radboudumc, de belangrijke taak om deze analyse in goede banen te leiden.

Een neuroloog heeft slechts een beperkt beeld van zijn of haar parkinsonpatiënt, want ziekenhuisbezoeken zijn momentopnames. In een relatief korte tijd moet de neuroloog, tijdens de afspraak, symptomen beoordelen en het ziekteverloop inschatten, terwijl deze ook vertekend kunnen zijn. Een ziekenhuisafspraak kan namelijk stressvol zijn voor patiënten, waardoor symptomen (bijvoorbeeld trillen) tijdelijk kunnen verergeren. Om beter te kunnen inschatten hoe de ziekte zich dagelijks ontwikkeld, droegen honderden parkinsonpatiënten de afgelopen jaren een smartwatch.

Data verzamelen

“Dit is wereldwijd de eerste keer dat parkinsononderzoekers zoveel data uit het dagelijks leven hebben kunnen verzamelen”, aldus Evers. Er zijn zoveel gegevens te analyseren, dat de onderzoekers gebruik gaan maken van artificiële intelligentie (AI).

Nieuw AI-lab

Eerder deze maand kreeg het academisch ziekenhuis een subsidie van 16 miljoen euro van de NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek) en organisaties die in een onderzoeksthema willen investeren. De subsidie werd gebruikt voor vier nieuwe AI-labs, waaronder het AI-lab dat wordt gebruikt voor de analyse van de grote hoeveelheid data uit het parkinsononderzoek.

Analyse met behulp van AI

De horloges hebben veel ruwe sensordata over de bewegingen van patiënten opgeleverd. Een groot deel van die bewegingen hebben niet direct te maken met symptomen, maar met bijvoorbeeld hobby’s of werk.

“We zetten artificiële intelligentie in om de relevante gegevens eruit te filteren, dus om in die enorme berg data de symptomen te herkennen. Dat doen we bijvoorbeeld door specifiek naar het looppatroon te kijken. Een verminderde armzwaai tijdens het lopen is een bekend symptoom van de ziekte, en met de horloges denken we precies te kunnen meten hoe die beweging er in het dagelijks leven uitziet”, zo legt Evers uit.

Belang voor patiënten

De smartwatches kunnen in de toekomst een groot verschil gaan maken voor de behandeling van individuele patiënten. “Het is vaak lastig om een goed medicijnschema te vinden, omdat de symptomen sterk kunnen wisselen gedurende de dag. Als een horloge die verschillen kan meten, wordt het voor de neuroloog makkelijker om samen met de patiënt de juiste behandeling te vinden.”

Maar de horloges kunnen in de toekomst ook worden ingezet om het effect van nieuwe therapieën en medicijnen te onderzoeken. Parkinson is een progressieve ziekte. Dat wil zeggen dat de klachten na verloop van tijd steeds verder toenemen. Klinische studies onderzoeken meestal hoe de ziekte kan worden afgeremd. “Maar het is lastig om de effecten van een therapie aan te tonen op basis van korte ziekenhuisbezoeken. Met deze digitale gegevens hopen we dat we sneller kunnen bepalen of een nieuw medicijn werkt of niet”, aldus Evers.

Inbreuk op privacy

De smartwatches monitoren iedere beweging die een patiënt maakt. De vraag is dan: vinden patiënten dit wel prettig in verband met hun privacy? Volgens Evers heerst er juist veel enthousiasme rondom het onderzoek. “We hebben heel veel aanmeldingen gekregen, terwijl we behoorlijk wat van mensen verwachten. We vragen deelnemers om twee jaar lang continu dat horloge te dragen en het elke dag op te laden.”

Evers benadrukt dat er discreet met de data wordt omgegaan. “Om de privacy van deelnemers te beschermen, gaan we hier heel zorgvuldig mee om. De gegevens worden veilig opgeslagen en onderzoekers kunnen de gegevens niet herleiden tot specifieke personen.”

Auteur: redactie Zuster Jansen