Is euthanasie bij dementie mogelijk? Wat zegt de wetgeving daarover? En wat moet u regelen om dit mogelijk te máken?
Hieronder vindt u alle antwoorden op uw vragen.
Wetgeving
Wat zegt de wetgeving over euthanasie bij dementie? Welnu, dat euthanasie óók bij deze ziekte niet uitgesloten is. De wetgever heeft zelfs nadrukkelijk gezegd dat dit mogelijk moet zijn.
Sinds november 2020 zijn de regels zelfs verruimd bij ernstig dementerenden. Dat wil zeggen: de regionale toetsingscommissie euthanasie hebben hun criteria op 3 punten aangepast:
- Artsen krijgen meer ruimte om de woorden in een wilsverklaring te interpreteren. Ze hoeven dus minder af te gaan op de letterlijke bewoordingen.
- Artsen hoeven met een dementerende die wilsonbekwaam is, niet meer te overleggen over hoe en wanneer de euthanasie gepleegd wordt.
- Tot slot moet er nog steeds sprake zijn van ‘ondraaglijk en uitzichtloos lijden’, maar mogen artsen dat nu beoordelen. Dit oordeel wordt ‘terughoudend’ getoetst.
Rechtszaak en uitspraak
Rond euthanasie bij dementie was recent een rechtszaak tegen een verpleeghuisarts. Hij had euthanasie toegepast op een 74-jarige vrouw, die zwaar dement was.
Vóórdat ze zo dement werd, stond in haar euthanasieverklaring dat ze niet op die manier wilde leven.
Eenmaal in het verpleeghuis (waar ze eigenlijk niet naartoe wilde) en dement, gaf ze wisselende signalen. Het ene moment wilde ze wel dood, het andere moment niet. Ze was toen al zo ziek, dat ze haar eigen spiegelbeeld niet meer herkende.
In overleg met haar familie, verzorgers, de huisarts én 2 andere specialisten besloot de verpleeghuisarts tot euthanasie over te gaan. Daarop klaagde het OM de arts aan.
De uitspraak van de rechter was dat de arts onschuldig was. Daarop ging het OM in hoger beroep. Ook de Hoge Raad was duidelijk: artsen mogen euthanasie plegen op een demente persoon die vóór de ziekte een verzoek hiertoe indienden.
Samen bespreken
Dankzij de uitspraak van de Hoge Raad kan iedereen – zolang u helder van geest bent – zelf bepalen of u wilt blijven leven bij zware dementie. Maar dit is voor veel mensen een heel gevoelig onderwerp.
Daarom is het belangrijk om hier samen met uw partner of ouders over te praten. Bespreek samen de argumenten voor én tegen zo’n beslissing. En leg de uiteindelijke beslissing vast in een zogenaamde wilsverklaring.
Euthanasie aanvragen bij dementie
Wilt u euthanasie aanvragen voor uw demente partner of ouder? Dan moet u beschikken over een wilsverklaring (ook wel: wilsbeschikking of euthanasieverklaring). Daarbij gelden de volgende voorwaarden:
- De wilsverklaring kan alleen opgesteld worden door de persoon om wie het gaat.
- De wilsverklaring moet schriftelijk vastgelegd zijn. Vastlegging bij de notaris is NIET nodig.
- De wilsverklaring moet bekend zijn bij de huisarts.
Hulp bij dementie
Euthanasie is niet altijd mogelijk bij dementie. En ook als het verzoek wél ingewilligd wordt, is er altijd nog een te overbruggen periode.
Deze periode kunt u zo lang mogelijk thuis doorbrengen. Zelfs uw zwaar demente partner of ouder hoeft niet altijd naar het verpleeghuis.
Dat is mogelijk dankzij 24-uurszorg vanuit de particuliere thuiszorg. Deze zorg betaalt u meestal zelf. Maar daarvoor in ruil krijgt uw naaste volledige aandacht van een vast team van gespecialiseerde thuiszorgmedewerkers.
Auteur: redactie Zuster Jansen
