De zorgsector heeft het zwaar; er zijn personeelstekorten en vanaf maart is daar ook nog eens het coronavirus bijgekomen. Kortom, de werkdruk is gigantisch hoog. Robots zouden de druk op de ouderenzorg kunnen verminderen. In 2014 had Huize Elisabeth, gelegen in Vught, de landelijke primeur; robot Zora werd geïntroduceerd. Ongeveer honderd verpleeghuizen schaften Zora aan voor 15.000 euro, maar ze zijn nog nauwelijks te zien in de praktijk. Nu is het de beurt aan robot Sara. Kan zij de verwachtingen wel waarmaken?
125 zorgcentra Sara uitgeprobeerd
De afgelopen maanden hebben 125 zorgcentra in Nederland een Sara te logeren gehad. Sara kost 10.000 euro, is groter dan Zora en heeft op haar buik een scherm, zodat ze foto´s en video´s kan laten zien aan de bewoners. Bright Cape, het Eindhovense bedrijf dat Sara ontwikkeld, heeft nauw contact met de zorg om de robot optimaal te laten werken. “Ons doel is dat Sara een assistent wordt van de zorgmedewerker, zodat die écht verlichting ervaart. Als een bewoner bijvoorbeeld onrustig is, moet Sara hem met vertrouwde verhalen of beelden kunnen kalmeren, zodat jij je als zorgmedewerker kunt richten op andere bewoners in de huiskamer. Of juist andersom. Misschien wil je je als zorgmedewerker focussen op een onrustige bewoner en zorgt Sara voor tijdverdrijf in de huiskamer”, aldus Maartje Claassen, werknemer van Bright Cape.
Zo ver is Sara momenteel nog niet, maar in De Vossenberg, een verpleeghuis in Kaatsheuvel, zijn ze op de goede weg. Het merendeel van de bewoners is volgens een verzorgende enthousiast over Sara. Slechts een enkeling wordt er nerveus van; “Als ze haar beu zijn, kan niet iedereen haar uitzetten en blijft ze aan de gang.” Dit zijn belangrijke gegevens om de robot te verbeteren. De ontwikkelaars zijn continu bezig om voortuitgang te boeken. Nu moet ze leren om mensen te verstaan en dat is een lastige opgave bij ouderen die vaak met een dialect spreken of binnensmonds praten.
Sociale robot
Maar Sara kan al wel gezichten herkennen. Het is dan van cruciaal belang dat de profielen van de bewoners zijn geladen, zodat de robot weet wat hij moet doen om iemand op te vrolijken. Denk bijvoorbeeld aan persoonlijke verhalen, voorkeuren voor bepaalde muziek en/of herkenbare foto´s. Om hierachter te komen is contact met familie of andere naasten van groot belang. “Bij een sociale robot heb je nog geen snelle winst”, zo meldt Matthieu Arendse, innovatieadviseur van ouderenzorgorganisatie tanteLouise in Bergen op Zoom.
Volgens Arendse is een robot óók een drempel voor personeelsleden. Ze moeten ermee leren werken en dat vergt tijd en energie, maar dat is volgens hem geen reden om robots niet te gebruiken; “Wachten is geen optie. Over vijf tot tien jaar hebben we te weinig zorgmedewerkers, dus we kunnen de inzet van alle creatieve en ondersteunende middelen gebruiken. We moeten het personeel van de noodzaak van innovatie doordringen.”
Auteur: redactie Zuster Jansen
